ESNAF VE SANATKÂRLAR MESLEK KURULUŞLARI KANUNU
Kanun Numarası : 5362
Kabul Tarihi : 7/6/2005
Yayımlandığı Resmî Gazete : Tarih : 21/6/2005 Sayı : 25852
Yayımlandığı Düstur : Tertip : 5 Cilt : 44
BİRİNCİ KISIM
Amaç, Kapsam ve Tanımlar
Amaç
Madde 1- Bu Kanunun amacı; esnaf ve sanatkârlar ile bunların yanlarında çalışanların
meslekî ve teknik ihtiyaçlarını karşılamak, meslekî faaliyetlerini kolaylaştırmak, mesleğin
genel menfaatlerine uygun olarak gelişmelerini ve meslekî eğitimlerini sağlamak, meslek
mensuplarının birbirleriyle ve halk ile olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hâkim kılmak,
meslek disiplini ve ahlâkını korumak ve bu maksatla kurulan tüzel kişiliğe sahip kamu kurumu
niteliğindeki esnaf ve sanatkârlar odaları ile bu odaların üst kuruluşu olan birlik, federasyon ve
Konfederasyonun çalışma usûl ve esaslarını düzenlemektir.
Kapsam
Madde 2- Bu Kanun, esnaf ve sanatkârlar ile bunların yanlarında çalışanlar ve esnaf ve
sanatkârlar tarafından kurulan esnaf ve sanatkârlar odaları ile bu odaların üst kuruluşları olan
birlik, federasyon ve Konfederasyon hakkında uygulanır.
Tanımlar
Madde 3- Bu Kanunun uygulanmasında;
a) Esnaf ve sanatkâr: İster gezici ister sabit bir mekânda bulunsun, Esnaf ve Sanatkâr ile
Tacir ve Sanayiciyi Belirleme Koordinasyon Kurulunca belirlenen esnaf ve sanatkâr meslek
kollarına dahil olup, ekonomik faaliyetini sermayesi ile birlikte bedenî çalışmasına dayandıran
ve kazancı tacir veya sanayici niteliğini kazandırmayacak miktarda olan, basit usulde
vergilendirilenler ve işletme hesabı esasına göre deftere tabi olanlar ile vergiden muaf bulunan
meslek ve sanat sahibi kimseleri,
b) Bakanlık: Sanayi ve Ticaret Bakanlığını,
c) Genel Müdürlük: Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Esnaf ve Sanatkârlar Genel
Müdürlüğünü,
d) Oda: Esnaf ve sanatkârların kuracakları ihtisas ve karma esnaf ve sanatkârlar odalarını,
e) İhtisas odası: Aynı meslekte faaliyette bulunan esnaf ve sanatkârların bir araya
gelerek il merkezlerinde veya ilçelerde kurmuş oldukları esnaf ve sanatkârlar odalarını,
f) Karma oda: İhtisas odası kurabilecek sayıya ulaşamayan değişik mesleklerdeki esnaf
ve sanatkârların bir araya gelerek kuracakları odaları,
g) Şube: Birlik tarafından oda kurulamayan ilçelerde açılacak ve buradaki esnaf ve
sanatkârların işlemlerini yürütecek hizmet birimlerini,
h) İrtibat bürosu: İhtisas odalarının ve ilçelerdeki karma odaların çalışma bölgeleri
içerisinde açacakları büroları,
ı) Birlik: Aynı ilde kurulan esnaf ve sanatkârlar odalarının, aralarındaki dayanışmayı
temin etmek ve bu odaların il genelinde işbirliği ve ahenk içerisinde çalışmalarını ve gelişmelerini
sağlamak ve o ilin esnaf ve sanatkârlarını temsil etmek amacıyla il merkezlerinde kuracakları
esnaf ve sanatkârlar odaları birliklerini,
j) Federasyon: Aynı meslek dalında kurulan esnaf ve sanatkârlar odalarının, üyelerinin
meslekî yönden ihtiyaçlarını karşılamak, çalışmalarını ve gelişmelerini ülke genelinde işbirliği
ve ahenk içerisinde yapabilmelerini sağlamak amacıyla, kuracakları esnaf ve sanatkârlar
federasyonlarını,
k) Konfederasyon: Esnaf ve sanatkârlar odaları, birlikleri ve federasyonları arasında
birliği temin, gelişme ve ilerlemeyi sağlamak ve genel olarak esnaf ve sanatkârların
çalışmalarını meslekî yönden ve kamu yararına uygun olacak şekilde düzenlemek ve bu hususta
gerekli görülecek her türlü tedbiri almak ve teşebbüste bulunmak, meslekî eğitimlerini
geliştirmek, esnaf ve sanatkârları yurt çapında ve uluslararası düzeyde temsil etmek,
sorunlarının çözümü için ulusal ve uluslararası kurum ve kuruluşlar nezdinde gerekli
girişimlerde bulunmak, ulusal ekonomideki gelişmelere paralel olarak lüzumlu görülecek
meslekî tedbirleri almak ve Bakanlık tarafından esnaf ve sanatkârlarla ilgili verilecek görevleri
yapmak üzere kurulan Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonunu,
l) Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşları: Oda, birlik, federasyon ve Konfederasyonu,
m) Sicil: Bulunduğu il idari sınırları içerisinde çalışmak üzere birlik bünyesinde ayrı bir
birim olarak kurulan Esnaf ve Sanatkâr Sicili Müdürlüğünü,
n) Sicil Gazetesi: Türkiye Esnaf ve Sanatkârlar Sicil Gazetesini,
o) Asgari ücret: Onaltı yaşından büyük işçiler için uygulanan brüt asgari ücreti,
p) Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanı: Esnaf ve sanatkâr meslek kuruluşlarının
işlemlerinin ve verilecek hizmetlerin elektronik ortamda yapılmasını sağlayan sistemi,
İfade eder.
İKİNCİ KISIM
Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları
BİRİNCİ BÖLÜM
Esnaf ve Sanatkârlar Odası
Odaların kuruluşu
Madde 4- Odalar, oda kurulmak istenen yerde çalışmakta olan sanat, hizmet ve meslek
sahipleri ile esnaftan en az beşyüz kişinin isteği ve Bakanlık izni ile kurulur. Oda unvanında
esnaf, sanatkâr veya esnaf ve sanatkâr ibaresi yer alır.
Oda kuruluşu ile ilgili olarak mülki idare amirliğine verilecek müracaat dilekçesine
Bakanlık tarafından Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanında hazırlanmış örneğine uygun
düzenlenen oda kuruluş tutanağı ve oda ana sözleşmesi eklenir. Ayrıca oda kurucu üyelerinin
tüm bilgilerinin eksiksiz olarak Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanına girişi yapılır. Oda
kuruluş tutanağı ve ana sözleşmesi, sicil müdürünün gözetiminde tanzim ve imza edilir. Oda
kuruluş işlemlerinin gerçeğe uygun olup olmamasından sicil müdürü sorumludur.
Mülki idare amirliği onbeş gün içinde kuruluş talebini inceler ve görüşü ile birlikte
kuruluş belgelerini noksansız olarak Bakanlığa gönderir. Bakanlık kuruluş talebi hakkında ilgili
birliğin görüşünü alır. Bakanlık bir ay içinde kuruluş için izin verip vermediğini bildirmediği
takdirde oda kurulmuş sayılır.
Kurulan odanın üyeleri arasında olup diğer odalardan ayrılmış olanların eski odalarındaki
üyeliği sona erer ve dosyası üyesi olduğu yeni kurulan odaya bir ay içinde devredilir.
Karma odalarda, odanın talebi ve birliğin onayı ile meslek komiteleri kurulabilir.
Odaların çalışma bölgesi
Madde 5- Odaların çalışma bölgesi, bulundukları ilçenin idari sınırlarıdır.
Birden fazla ilçe bulunan büyükşehir il merkezlerinde kurulan odaların çalışma bölgesi
büyükşehire dahil ilçelerin idari sınırlarıdır.
Aynı çalışma bölgesinde, faaliyet konusu aynı olan birden fazla oda kurulamaz.
Çalışma bölgesi odaların faaliyet sınırlarını belirler, esnaf ve sanatkârların meslekî
faaliyetleri çalışma bölgesi ile sınırlandırılamaz.
Odalar, her türlü sorumluluk kendilerine ait olmak kaydıyla çalışma bölgesi içinde
birlikten izin alarak irtibat bürosu açabilirler.
Odaya kayıt
Madde 6- Esnaf ve sanatkârların sicile kayıtları yapılmadıkça, hiçbir şekilde odaya
kaydı yapılamaz. Sicile kayıt olan esnaf ve sanatkârlara ait bilgiler sicil tarafından; elektronik
ortamda, iş yerlerinin bulunduğu yerdeki, iş yerleri seyyar olanların ikametgâhlarının
bulunduğu yerdeki meslek ve sanatları ile ilgili ihtisas odasına; meslek ve sanatları ile ilgili
ihtisas odası bulunmayanların bilgileri ise karma odaya kayıt için gönderilir. İlgili oda yönetim
kurulu, bu kişilerle ilgili üyelik kararlarını ilk toplantısında alır.
(Değişik ikinci fıkra: 16/5/2018-7144/15 md.) Oda kuruluş yeter sayısına ulaşılamadığı
için oda kurulması mümkün olmayan yerlerdeki esnaf ve sanatkârların kayıtları birlik marifetiyle
tutulabilir. Esnaf ve sanatkârlara odalarca verilen hizmetler, ilçelerde şube açmak suretiyle birlik
tarafından verilebilir.
(Ek fıkra: 16/5/2018-7144/15 md.) Büyükşehir statüsündeki iller ile diğer illere bağlı
ilçelerde kurulu oda bulunmaması durumunda, bu ilçelerdeki esnaf ve sanatkârların kayıt
edilecekleri oda ile bu odaların çalışma bölgesi Bakanlık tarafından belirlenir.
Aynı iş yerinde birden fazla konuda faaliyet gösteren esnaf ve sanatkârlar esas faaliyeti
ile ilgili odaya kayıt olurlar. Ancak, üye isterse yükümlülüklerini yerine getirmek kaydıyla
diğer faaliyetleriyle ilgili odalara da sicil marifetiyle kayıt yaptırabilir.
Esnaf ve sanatkârlar odasına kayıtlı olanlar, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği
bünyesindeki ticaret ve sanayi odasına, ticaret odasına, sanayi odasına, deniz ticaret odasına;
bu odalara kayıtlı bulunanlar ise esnaf ve sanatkârlar odasına kaydedilemezler. Sermaye
şirketlerinin ortakları, başkaca esnaf ve sanatkârlık faaliyeti olmadıkça, sadece şirket ortaklığı
sebebiyle hiçbir şekilde esnaf ve sanatkârlar odalarına üye kaydedilemezler.
Üyelik şartları
Madde 7- Oda üyeliği için aşağıdaki şartlar aranır:
a) Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak veya yabancı devlet tabiiyetinde bulunmakla
beraber Türkiye'de sanat ve ticaret yapıyor olmak.
b) Medeni hakları kullanma ehliyetine sahip olmak.
c) Vergi mükellefi olmak ya da vergiden muaf olmak.
d) Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği bünyesindeki odalara kayıtlı olmamak.
Üyeliğin son bulması
Madde 8- Aşağıda belirtilen durumlarda üyenin oda kaydının silinmesine yönetim
kurulu tarafından karar verilir, durum sicile bildirilerek kaydın silinmesi temin edilir ve kaydı
silinen üyeye oda tarafından on gün içinde üyenin odaya bildirdiği iş yeri veya ikamet adresine
yazılı olarak bildirilir.
a) Daimi olarak odanın çalışma bölgesi dışına çıkanlar.
b) 7 nci maddede belirtilen şartlardan herhangi birini kaybedenler veya bu şartlardan
herhangi birine sahip olmadığı sonradan anlaşılanlar.
c) Sanat ve mesleğini yapmaktan sürekli olarak men edilenler.
d) Vergi mükellefiyetini sildirenlerden altı ay içinde tekrar vergi mükellefiyeti tesis
ettirmeyenler.
Üyelikleri sicil tarafından silinenlerden, üye niteliğini tekrar kazananların oda üyeliği
sicil tarafından tekrar tesis edilir. Bu şekilde üyeliği tekrar tesis edilen üyenin daha önce
kazanmış olduğu hakları aynen devam eder. Ancak, esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının
yetkili organlarında görevli olup da oda üyeliği yukarıdaki sebeplerden dolayı kesintiye
uğrayanların yetkili organlardaki görevleri de kendiliğinden sona erer. Bu kişiler üyeliklerini
tekrar kazanmış olsalar dahi o döneme ilişkin yetkili organ üyelikleri devam etmez.
Odaların organları
Madde 9- Oda organları şunlardır:
a) Genel kurul: Genel kurul toplantı tarihinden en az altı ay önce odaya kaydolmuş ve
Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanından, ilgili esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşu
tarafından alınacak, genel kurul toplantısına katılacaklar listesine dahil olan üyelerden oluşur.
b) Yönetim kurulu: Başkan dahil olmak üzere, üye sayısı 1000'den az olan odalarda
yedi, üye sayısı 1000-2000 olanlarda dokuz, 2000'den fazla olan odalarda onbir kişiden oluşur
ve genel kurul üyeleri arasından dört yıl süreyle görev yapmak üzere seçilir. Aynı sayıda yedek
üye seçilir.
c) Denetim kurulu: Genel kurul üyeleri arasından dört yıl süreyle görev yapmak üzere
seçilecek üç kişiden oluşur. Aynı sayıda yedek üye seçilir.
Oda genel kurulunun görev ve yetkileri
Madde 10- Oda genel kurulunun görev ve yetkileri şunlardır:
a) Oda başkanını, yönetim kurulu ve denetim kurulu asıl ve yedek üyelerini seçmek.
b) Yönetim kurulu faaliyet raporu, denetim kurulu raporu, bilanço ve gelir ve gider
hesaplarını incelemek, kabul veya reddetmek.
c) Yönetim kurulu ve denetim kurulunu ibra etmek.
d) Yeni döneme ait çalışma programı ile bu programda yer alacak olan üyelerin meslekî
eğitim, teorik ve pratik kurs programlarını ve tahmini bütçeyi incelemek, aynen veya
değiştirerek kabul etmek.
e) İşlem ve eylemleri nedeniyle hukuki ve cezai sorumluluğu tespit edilen organ üyeleri
hakkında dava açılmasına, bunların görevde kalıp kalmamasına karar vermek.
f) Bakanlıkça düzenlenen oda ana sözleşmesinde değişiklik yapılması hakkında yönetim
kurulunca Bakanlıktan alınacak ön izne dayanarak karar vermek.
g) Odanın meslekî faaliyet alanını ilgilendiren konuda kurulabilecek federasyona
kurucu olma hususunda alınan yönetim kurulu kararını onaylamak.
h) Bakanlıktan alınan ön izne dayanarak fesih teklifi hakkında karar vermek.
ı) İmkânları nispetinde öncelikle faaliyet alanları ile ilgili branşlarda olmak üzere
öğrenci okutulmasına, bir evvelki yıl gayri safi gelirlerinin %10'unu geçmemek kaydıyla kamu
yararına faaliyet gösteren kuruluşlara ve belge veya diğer kanıtlara dayandırılmak kaydıyla
muhtaç durumdaki oda üyelerine yardımda bulunulmasına karar vermek.
j) Bağlı olduğu birliğin muvafakati alınmak şartıyla kuruluş amacını gerçekleştirmeye
yönelik gayrimenkul ve her türlü taşıt alım ve satımına, gayrimenkul karşılığında ödünç para
alınmasına karar vermek.
k) Bağlı olduğu birliğin muvafakati alınmak kaydıyla üyelerinin müşterek ihtiyaçlarını
karşılamak, meslekî faaliyetlerini kolaylaştırmak ve mesleğin genel menfaatlere uygun olarak
gelişmesini sağlamak amaçlarıyla sınırlı olarak kurulmuş veya kurulacak şirketlere ve
kooperatiflere iştirak etmek, amaçlarına uygun olarak eğitim ve öğretim kurumları kurmak
üzere vakıf kurmaya karar ve bu konudaki işlemleri yürütmek üzere yönetim kuruluna yetki
vermek.
l) Yönetim kurulu tarafından teklif edilen uyulması zorunlu meslekî kararları kabul ya
da reddetmek.
Oda yönetim kurulunun görev ve yetkileri
Madde 11- Oda yönetim kurulunun görev ve yetkileri şunlardır:
a) Oda işlerini mevzuat ve genel kurul kararlarına uygun olarak yürütmek.
b) Bakanlığın mevzuat gereği vereceği görevleri yerine getirmek.
c) Yeni döneme ait çalışma programı ile bu program içinde yer alacak olan üyelerin
meslekî eğitim, teorik ve pratik kurs programlarını ve tahmini bütçeyi hazırlamak ve genel
kurula sunmak.
d) Uyulması zorunlu meslekî kararları almak hususunda, bağlı bulunduğu birliğe
iletilmek üzere genel kurula teklifte bulunmak.
e) Oda üyelerinin sicillerini tutmak ve bu bilgileri Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri
tabanında güncelleştirerek eksiksiz ve doğru olarak her an hazır halde bulundurmak, üyeler
tarafından talep edilen belgeleri bilgisayar ortamında düzenlemek, ayrıca üyelerinin çalışma
konuları hakkında resmî makamlarca istenilecek bilgileri vermek.
f) Oda üyelerinin çalışma konularına giren hususlarda haklarını korumak için resmî ve
özel kuruluşlar nezdinde girişimlerde bulunmak, üyelerinin meslekî menfaatlerini ilgilendiren
konularda, adli ve idari yargı mercileri önünde oda başkanı marifetiyle odayı temsil etmek.
g) Oda üyelerinden yıllık aidatları elektronik ortamda tahsil etmek,
h) Üyelerin, çalışma konularına giren işlerde gelişmelerini sağlamak ve ihtiyaçlarını
karşılamak bakımından, gerekli tedbirleri almak, kurslar düzenlemek ve bu konuda ihtiyaç
duyulan tesisleri kurmak üzere genel kurula teklifte bulunmak, bu bilgileri Bakanlık e-esnaf ve
sanatkâr veri tabanında güncelleyerek takip etmek.
ı) Resmî ve özel merciler tarafından istenecek temsilciyi atamak ve görevlendirmek.
j) Bakanlıktan ön izni alınmış oda ana sözleşmesi değişikliklerini genel kurula teklif etmek.
k) Genel sekreter ve diğer personelin atama, terfi, cezalandırma ve görevlerine son
verilmesine karar vermek, personele ait bilgileri Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanında
güncelleyerek takip etmek.
l) Oda üyelerince üretilen mal ve hizmetlerin kalitesini, standartlarına ve sağlık
koşullarına uygun şekilde üretilip üretilmediğini ve ücret tarifelerine uyulup uyulmadığını
ilgililerin başvurusu üzerine veya doğrudan veya uzman kimseler aracılığı ile kontrol etmek,
ayrıca meslekî teamüle aykırı davranışları belirlenen üyelere yazılı ihtarda bulunmak, tekrarı
halinde ilgilileri birlik disiplin kuruluna bildirmek, tüketicilerin korunması için gerekli
tedbirleri almak ve üyeleri hakkında bu konuda odaya yapılan şikâyetleri incelemek.
m) Oda üyeleri ve müşterileri arasında çıkacak anlaşmazlıkları çözümlemek, ceza
gerektiren hallerde konuyu birlik disiplin kuruluna sevk etmek.
n) Muhasebe işlemlerini bilgisayar ortamında yerine getirmek ve üyelerin talebi
doğrultusunda düzenlenen ve onanan belgeleri bilgisayar sisteminden yararlanarak vermek.
o) Mesleğe yeni girecek esnaf ve sanatkârlara meslekî eğitimler vererek, ticari
faaliyetlerine başlayabilmeleri ve iş yeri açma ruhsatları için ilgili belediyeye verilmek üzere
meslekî yeterlik belgesi vermek; üyelerine meslekî konularda danışmanlık yapmak.
p) İlçelerde, oda üyelerinin müşterileriyle ilişkisinde ortaya çıkan uyuşmazlıklarda,
konu hakem heyetlerine intikal ettirilmiş ise bu hakem heyetlerine üye görevlendirmek.
r) Bilanço ve gelir ve gider hesap cetvelini şubat ayı sonuna kadar, genel kurul evrakını
ise genel kurulu takip eden on gün içinde bağlı bulunduğu birliğe ve federasyona göndermek.
Oda denetim kurulunun görev ve yetkileri
Madde 12- Oda denetim kurulunun görev ve yetkileri şunlardır:
a) Bu Kanunla verilen görevler ile genel kurulda alınan kararların yönetim kurulu
tarafından yerine getirilip getirilmediğini incelemek.
b) Oda işlemlerinin mevzuat ve oda ana sözleşmesi çerçevesinde yerine getirilip
getirilmediğini incelemek.
c) Bakanlık ve oda üst kuruluşları tarafından verilen görevlerin yerine getirilip
getirilmediğini incelemek.
d) Odanın yıllık aidatlarının üyelerden zamanında tahsil edilip edilmediğini kontrol
etmek ve odanın işlem ve hesapları hakkında genel kurula rapor vermek.
e) Odanın üye kayıtlarının Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanında, yeterli bilgileri
haiz şekilde tutulmasını kontrol etmek.
f) Genel kurulu olağanüstü toplantıya çağırmak.
Denetim kurulu üyeleri, yukarıda sayılan görev ve yetkilerinden (d) ve (f) bentlerinde
belirtilenleri salt çoğunlukla yerine getirirler.
Resmî ve özel kuruluşlarla ilişkiler
Madde 13- Resmî ve özel kuruluşlarca, tacir ve sanayiciden meslekî faaliyetleri ile ilgili
olarak istenilen ve 18.5.2004 tarihli ve 5174 sayılı Kanunun 26 ncı maddesinde öngörülen
belgeler, esnaf ve sanatkârlar için mensup oldukları oda tarafından düzenlenir ve verilir.
Resmî makamlarca, esnaf ve sanatkârların meslekî faaliyetlerini ilgilendiren hususlarda
alınacak kararlarda, ilgili odanın mütalaasından faydalanılır ve kurulacak komisyonlara oda
temsilcisinin katılması zorunludur.
Belediyeler; ruhsat verebilmek için iş yeri açmak veya meslekî faaliyette bulunmak
isteyen esnaf ve sanatkârlardan sicil tasdiknamesi ile üye olduklarına dair ilgili oda belgesini
istemek zorundadırlar.
Kamu kurum ve kuruluşları, belediyeler, kamu iktisadi teşebbüsleri, esnaf ve sanatkâr
kredi ve kefalet kooperatifleri ve bankalar oda üyeleri ile ilgili ruhsat, ihale ve kredi
işlemlerinde üye olduklarına dair ilgili oda belgesini istemek zorundadırlar.
Odaların gelirleri
Madde 14- Odaların gelirleri şunlardır:
a) Kayıt ücreti.
b) Yıllık aidat.
c) Konfederasyonca belirlenen tarife ücretleri karşılığında düzenlenecek ve onanacak
belgeler ile yapılan hizmetler karşılığında alınacak ücretler.
d) Meslekî yeterlik belgesi ücretleri.
e) Yayın gelirleri.
f) Sınav ücretleri.
g) Oda amacını gerçekleştirmek için kurulacak kuruluşların ve iştiraklerin gelirleri.
h) Oda tarafından düzenlenecek danışmanlık, eğitim, kurs ve sosyal faaliyet gelirleri.
ı) Muhasebe işlerinin yapılmasından elde edilen gelirler.
j) Faiz ve diğer gelirler.
k) Bağış ve yardımlar.
Fesih, tasfiye ve iptal
Madde 15- Odaların fesih sebepleri şunlardır:
a) Üye mevcudunun yüzden aşağıya düşmesi.
b) Bakanlıkça yapılacak uyarıya rağmen mevzuata aykırı genel kurul kararlarının iki ay
içinde düzeltilmemesi.
c) Konfederasyonca tespit edilen yıllık zorunlu giderleri karşılayacak miktarda gelir
sağlayamadığının birlik tarafından tespit edilmesi üzerine yapılacak yazılı uyarıya rağmen
odanın mali durumunun bir yıl içinde iyileştirilememesi.
d) Odanın faaliyet alanına giren hususlardan aynı meslek koluna mensup esnaf ve
sanatkârların zamanla ayrı oda kurmaları sonucu, kalan üye sayısının ikiyüzden aşağı düşmesi.
Odalar yukarıda yazılı sebeplerle Bakanlığın teklifi üzerine yetkili asliye hukuk
mahkemesi kararıyla fesih olunur.
Yukarıdaki hükümlere göre feshedilen odaların bağlı oldukları birlikçe görevlendirilecek
heyet tarafından, borçları kendi varlığından ödenip, alacakları tahsil edildikten ve tasfiye giderleri
de karşılandıktan sonra kalacak meblağ ile ayni haklar, heyet tarafından tutanakla birliğe
devredilir. Kuruluşu yapılan odanın, daha sonra kuruluşunun usule uygun olmadığının
anlaşılması halinde süre kaydı aranmaksızın odanın kuruluşu Bakanlık tarafından iptal edilir.
Odanın kuruluş işleminin iptali halinde ise, odanın mal varlığı birliğe devredilir. Fesih olan veya
kuruluşu iptal olan odaların üye kayıt defterleri birlik tarafından muhafaza edilir.
İKİNCİ BÖLÜM
Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birlikleri
Birliklerin kuruluşu
Madde 16- Her il merkezinde bir esnaf ve sanatkârlar odaları birliği kurulur.
Bakanlıkça hazırlanan örneğe uygun olarak düzenlenmiş birlik ana sözleşmesi bir
dilekçe ile o yer valiliğine verilir. Valilik onbeş gün içerisinde gerekli araştırmasını yaparak
kuruluş onayı için belgeleri Bakanlığa gönderir.
Birlik, ana sözleşmesinin Bakanlık tarafından onaylanmasını müteakip kurulmuş olur.
Birlik kuruluşlarında Konfederasyon görüşü alınır.
Bir ilde birden fazla birlik kurulamaz.
Birliğin çalışma bölgesi
Madde 17- Birlik çalışma bölgesi kurulduğu ilin idari sınırlarıdır. Çalışma bölgesindeki
odalar faaliyetlerinden dolayı birliğe karşı sorumludurlar.
Birliğe kayıt
Madde 18- Odalar, çalışma bölgesi içinde bulundukları birliğe, birliğin kuruluşunu
takip eden bir ay içinde, yeni kurulan odalar da kuruldukları tarihten itibaren aynı süre içinde
kayıt olmak zorundadırlar. Kayıt zorunluluğunu yerine getirmeyen odalar birlik tarafından
resen kaydedilir ve bu durum ilgili odaya yazılı olarak bildirilir.
Birliğin organları
Madde 19- Birlik organları şunlardır:
a) Genel kurul : Genel kurul tarihinden en az altı ay önce kurulmuş olan odaların başkan
ve yönetim kurulu üyeleri ile birliğin görevde bulunan başkanı, yönetim ve denetim kurulu
üyelerinden oluşur.
b) Başkanlar kurulu : Birliğe üye odaların başkanlarından oluşur.
c) Yönetim kurulu : Başkan dahil olmak üzere oda sayısı 25 ve daha az olanlarda beş,
26-50 olanlarda yedi, 51-120 olanlarda dokuz, 121 ve daha fazla olanlarda onbir kişiden oluşur
ve genel kurul üyeleri arasından dört yıl süreyle görev yapmak üzere seçilir. Aynı sayıda yedek
üye seçilir.
d) Denetim kurulu : Genel kurul üyeleri arasından dört yıl süreyle görev yapmak üzere
seçilecek oda sayısı 50 ve daha az olanlarda üç, 51 ve daha fazla olanlarda beş kişiden oluşur.
Aynı sayıda yedek üye seçilir.
e) Disiplin kurulu : Oda sayısı 50 ve daha az olanlarda üç, 51 ve daha fazla olanlarda
beş kişiden oluşur ve genel kurul üyeleri arasından dört yıl süreyle görev yapmak üzere seçilir.
Aynı sayıda yedek üye seçilir.
Birlik genel kurulunun görev ve yetkileri
Madde 20- Birlik genel kurulunun görev ve yetkileri şunlardır:
a) Birlik başkanını, yönetim, denetim ve disiplin kurulu asıl ve yedek üyelerini seçmek.
b) Yönetim kurulu faaliyet raporu, denetim kurulu raporu, bilanço ve gelir ve gider
hesaplarını incelemek, kabul veya reddetmek.
c) Yönetim kurulu ve denetim kurulunu ibra etmek.
d) Yeni döneme ait çalışma programı ile bu program içinde yer alacak olan eğitim, teorik
ve pratik kurs programlarını ve tahmini bütçeyi incelemek, aynen veya değiştirerek kabul etmek.
e) İşlem ve eylemleri nedeniyle hukuki ve cezai sorumluluğu tespit edilen organ üyeleri
hakkında dava açılmasına, bunların görevde kalıp kalmamasına karar vermek.
f) Bakanlıkça düzenlenen birlik ana sözleşmesinde değişiklik yapılması hakkında
yönetim kurulunca Bakanlıktan alınacak ön izne dayanarak karar vermek.
g) İmkânları ölçüsünde öğrenci okutulmasına, bir evvelki yıl gayri safi gelirlerinin
%10'unu geçmemek şartıyla kamu yararına hizmet eden kuruluşlara sosyal yardım yapılmasına
ve bütçe imkânları elverişli olmayan üye odalara durumlarını belgelendirmeleri kaydıyla ayni
ve nakdî yardımda bulunulmasına karar vermek.
h) Kuruluş amacını gerçekleştirmeye yönelik gayrimenkul ve her türlü taşıt alım ve
satımına, gayrimenkul karşılığında ödünç para alınmasına karar vermek.
ı) Üye odaların ve üyelerinin müşterek ihtiyaçlarını karşılamak, meslekî faaliyetlerini
kolaylaştırmak ve mesleğin genel menfaatlere uygun olarak gelişmesini sağlamak amaçlarıyla
sınırlı olarak kurulmuş veya kurulacak şirketlere ve kooperatiflere iştirak etmek, amaçlarına
uygun olarak eğitim ve öğretim kurumları kurmak üzere vakıf kurmaya karar vermek ve bu
konuda işlemleri yürütmek üzere yönetim kuruluna yetki vermek.
j) Faaliyetlerine ait bilgileri Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanında güncelleyerek
tutmak.
Birlik başkanlar kurulu
Madde 21- Birlik başkanlar kurulu; istişare organı olup, birlik çalışma bölgesindeki
esnaf ve sanatkâr ile odalara ilişkin meseleler hakkında birlik yönetim kuruluna tavsiyelerde
bulunur.
Birlik yönetim kurulu başkanı, başkanlar kurulunun da başkanıdır. Başkanın bulunmadığı
hallerde toplantıya yetki verilen birlik yönetim kurulu başkan vekili başkanlık eder.
Kurul, üyelerinin çoğunluğu ile yılda bir defa eylül ayında kendiliğinden toplanır ve
gerektiğinde birlik başkanının veya başkanlar kurulunun çoğunluğunun yazılı çağrısı ile her
zaman toplanabilir.
Birlik yönetim kurulunun görev ve yetkileri
Madde 22- Birlik yönetim kurulunun görev ve yetkileri şunlardır:
a) Birlik işlerini mevzuata ve genel kurul kararlarına uygun olarak yürütmek.
b) Bakanlık ve Konfederasyonca mevzuat gereği verilecek görevleri yerine getirmek.
c) Yeni dönem çalışma programı ile bütçeyi, bilanço ve gelir ve gider tablolarını
hazırlamak ve genel kurula sunmak.
d) Odaların çalışmalarının mevzuat ve oda ana sözleşmesi esasları içinde yürütülmesini
sağlamak üzere gerekli görülecek zamanlarda, işlemlerini incelemek ve alınması gerekli
tedbirler hakkında bildirimde bulunmak.
e) Odalar hakkında lüzumlu bilgilerin Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanında düzenli
olarak tutulmasını sağlamak ve resmî dairelerin bu husustaki isteklerini yerine getirmek.
f) Odaların gelişmesini sağlamak, ihtiyaç ve güçlüklerini gidermek için gerekli tedbirleri
almak, bu konuda resmî ve özel merciler nezdinde teşebbüslerde bulunmak, genel meslekî
menfaatlerini ilgilendiren konularda adli ve idari yargı mercileri önünde birlik başkanı
marifetiyle birliği temsil etmek.
g) Odalarda ve odalar arasında çıkan olumsuzluk ve anlaşmazlıklarla ilgili olarak
düzenlenen raporları incelemek ve konuyu çözüme kavuşturmak.
h) Odaların, kuruluş amacını gerçekleştirmeye yönelik gayrimenkul ve her türlü taşıt
alım ve satımı ile ödünç para alınması; şirket, vakıf ve kooperatif kurma ve kurulu bulunanlara
katılma yönündeki taleplerini incelemek ve karar vermek.
ı) Resmî ve özel merciler tarafından istenecek temsilciyi atamak ve görevlendirmek.
j) Genel sekreter ve diğer personelin atama, terfi, cezalandırma ve görevlerine son
verilmesine karar vermek ve personele ait bilgileri Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanında
güncelleyerek takip etmek.
k) Çalışma bölgesi içindeki meslekî teamül, gelenek ve uyulması zorunlu meslekî
kararları kendi görüşü ile birlikte Konfederasyona iletmek.
l) Birlik katılma payının ve kayıt ücretinin üye odalardan elektronik ortamda tahsilini
sağlamak.
m) Esnafın işyeri açması, kapatması veya meslek değiştirmesi ile ilgili işlemlerin Bakanlık
e-esnaf ve sanatkâr veri tabanından takibini yaparak sicil işlemlerinin yerine getirilmesini sağlamak.
n) Odalardan gelen esnaf ve sanatkârlara ait şikâyetleri incelemek ve neticelendirmek
ya da gerek görülmesi halinde konuyu Konfederasyona intikal ettirmek.
o) İllerde, esnaf ve sanatkârların müşterileriyle ilişkisinde ortaya çıkan uyuşmazlıklarda,
konu hakem heyetlerine intikal ettirilmiş ise bu hakem heyetlerine üye görevlendirmek.
p) Üyesi olan odalara, bu odaların mevcut üyelerine ve esnaf ve sanatkârlık faaliyetine
yeni başlayacak kişilere danışmanlık hizmeti vermek.
r) Üye odalardan gelen yıl sonu bilanço ile gelir ve gider cetvellerini incelemek, odalara
yol gösterici tavsiyelerde bulunmak ve 15 inci maddenin (c) bendine göre değerlendirmek;
bilanço ve gelir ve gider hesap cetvelini şubat ayı sonuna kadar, genel kurul evrakını ise genel
kurulu takip eden on gün içinde Konfederasyona göndermek.
Birlik denetim kurulunun görev ve yetkileri
Madde 23- Birlik denetim kurulunun görev ve yetkileri şunlardır:
a) Bu Kanunla verilen görevler ile genel kurul kararlarının yönetim kurulu tarafından
yerine getirilip getirilmediğini incelemek.
b) Birlik işlemlerinin mevzuat ve birlik ana sözleşmesi çerçevesinde yerine getirilip
getirilmediğini incelemek.
c) Bakanlık ve Konfederasyon tarafından mevzuat gereği verilen görevlerin yerine
getirilip getirilmediğini incelemek.
d) Birlik kayıt ücreti ve katılma paylarının üye odalardan zamanında tahsil edilip
edilmediğini kontrol etmek ve birliğin işlem ve hesapları hakkında genel kurula rapor vermek.
e) Birliğe bağlı odaların hesap ve işlemlerini Bakanlığın isteği üzerine incelemek.
f) Genel kurulu olağanüstü toplantıya çağırmak.
Denetim kurulu üyeleri, yukarıda sayılan görev ve yetkilerinden (d) ve (f) bentlerinde
belirtilenleri salt çoğunlukla yerine getirirler.
Disiplin kurulu ve disiplin cezaları
Madde 24- Birlik disiplin kurulu birliğe bağlı oda üyelerinin meslekî faaliyetleri sırasında
meslek ahlakı ile bağdaşmayan hareket ve işlemlerini soruşturmaya ve durumun niteliğine ve
ağırlık derecesine göre bu maddede belirtilen disiplin cezalarını vermeye yetkilidir.
Disiplin kurulu kendi üyeleri arasından bir başkan seçer. Disiplin kurulunun sekreterlik
işleri birlik tarafından yerine getirilir. Disiplin kurulu üyeleri arasında eksilme olduğu takdirde,
yedek üyelerden genel kuruldaki seçimde en fazla oy alanlar, oyların eşitliği halinde listeye
göre sırayla disiplin kurulunca yazılı olarak disiplin kuruluna çağrılır.
Üyenin yazılı savunması alınmadan disiplin cezası verilemez. Disiplin kurulunun yedi
günden az olmamak üzere verdiği süre içinde savunma yapmayan üye, savunma hakkından
vazgeçmiş sayılır.
Disiplin kurulu kendilerine intikal eden ihbar ve şikâyetleri en çok bir ay içinde
soruşturmaya başlar ve en geç üç ay içinde sonuçlandırır.
Disiplin kurulunca verilen cezalar on gün içinde ilgililere yazılı olarak tebliğ edilir.
İlgililer bu karara karşı tebellüğ tarihinden itibaren onbeş gün içinde yetkili idare mahkemesine
dava açabilirler. Davanın açılmış olması idarece verilen cezanın yerine getirilmesini
durdurmaz. Dava, zaruret görülmeyen hallerde, evrak üzerinden inceleme yapılarak en kısa
sürede sonuçlandırılır. Yetkili idare mahkemesince verilen kararlara karşı bölge idare
mahkemesine başvurulabilir. Bölge idare mahkemesinin verdiği kararlar kesindir.
Oda üyelerine birlik disiplin kurulunca verilecek cezalar şunlardır:
a) Uyarma cezası: Meslek şeref ve haysiyetine uygun düşmeyen hareketleri olan, odaya
olan üyelik görev ve yükümlülüklerini yerine getirmeyen, üyesi olduğu oda ve diğer esnaf ve
sanatkâr meslek kuruluşlarının itibarını zedeleyici fiilde bulunan ve sözler sarf eden, müşteri
veya diğer kişilerle olan ilişkilerinde terbiye ve nezakete aykırı davranışlarda bulunan üyenin,
meslekî faaliyetinde ve davranışlarında daha dikkatli olması gerektiğinin yazı ile
bildirilmesidir. Üye, bir yıl içinde uyarma cezası gerektiren fiili tekrarlaması halinde kınama
cezası ile tecziye edilir.
b) Kınama cezası: Müşterilerine ve diğer kişilere olan taahhütlerini yerine getirmeyen
veya bunlara karşı haksız ithamda bulunan, müşterilerini ve diğer kişileri kandıran, nizami ölçü
ve tartı aletlerini bilerek kullanmayan üyeye meslekî faaliyetinde ve davranışlarında kusurlu
olduğunun yazı ile bildirilmesidir. Üye, bir yıl içinde kınama cezasını gerektiren fiili
tekrarlaması halinde para cezası ile tecziye edilir.
c) Para cezası: Üyenin, Bakanlık, o yer idare amiri, esnaf ve sanatkârlar meslek
kuruluşları tarafından mevzuata uygun olarak alınmış kararlara aykırı hareket etmesi ve
mükerrer kınama cezası almasından dolayı, para cezası ile cezalandırılmasıdır. Para cezaları
birliğe gelir kaydedilir. Verilecek para cezası 61 inci maddeye göre belirlenen yıllık aidatın iki
katıdır. Üyenin para cezası verilmesini gerektiren eylem ve davranışlarının, aynı eylem ve
davranış olmasına bakılmaksızın bir yıl içinde tekrarında, verilecek ceza yıllık aidatın beş katı
olarak uygulanır.
d) Geçici veya uzun süreli oda üyeliğinden çıkarma cezası: Üyenin, esnaf ve sanatkâr
sıfatı ile bağdaşmayacak nitelik ve derecede yüz kızartıcı ve utanç verici hareketlerde, huzur,
sükûn ve çalışma düzenini bozucu eylem ve davranışlarda bulunması karşısında oda
üyeliğinden geçici veya uzun süreli olarak çıkarılması, bu süre içerisinde meslekî faaliyetini
yürütememesidir.
Geçici çıkarma cezası bir aydan az, altı aydan fazla; uzun süreli çıkarma cezası altı
aydan az, iki yıldan fazla olamaz.
Birliğin gelirleri
Madde 25- Birliğin gelirleri şunlardır:
a) Birliğe bağlı odalardan alınacak kayıt ücreti.
b) Birliğe bağlı odalar tarafından ödenecek katılma payları.
c) Yayın gelirleri.
d) Bağış ve yardımlar.
e) Birlik amacını gerçekleştirmek için kurulacak kuruluşların ve iştiraklerin gelirleri.
f) Birlik tarafından verilecek danışmanlık ve düzenlenecek sosyal faaliyet gelirleri.
g) Birlik tarafından düzenlenecek meslekî kurslar, sergi ve fuarlardan sağlanacak gelirler.
h) Para cezaları.
ı) Konfederasyonca belirlenen ücret tarifelerine göre düzenlenecek ve onanacak belge
ile hizmet karşılığı gelirleri.
j) Sicile ilk kayıt ücreti.
k) Sicil harçlarından alınacak paylar.
l) Faiz ve diğer gelirler.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Esnaf ve Sanatkârlar Federasyonu
Federasyonun kuruluşu
Madde 26- Federasyon kurulabilmesi için ülke genelinde aynı meslek dalında kurulmuş
olan odaların %60'ının genel kurullarının federasyon kurulması yönünde karar almaları ve
kurucu oda adedinin 40'dan az olmaması şarttır.
Kurucular, Bakanlıkça hazırlanmış örneğe uygun olarak düzenleyecekleri federasyon
ana sözleşmesini bir dilekçe ile birlikte Bakanlığa verirler. Federasyon kuruluşlarında
Konfederasyonun görüşü alınır.
Federasyon; ana sözleşmesinin Bakanlık tarafından onanmasından sonra kurulmuş olur.
Aynı faaliyet konusunda birden fazla federasyon kurulamaz.
Federasyonların merkezi Ankara'dadır.
Federasyona kayıt
Madde 27- Federasyon kurulduktan sonra aynı meslek dalında kurulmuş bulunan veya
sonradan kurulacak odalar, kuruluş tarihinden itibaren bir ay içinde federasyona kayıt olmak
zorundadırlar.
Kayıt zorunluluğunu yerine getirmeyen odaların kayıtları federasyon tarafından resen
yapılır ve ilgili odaya yazılı olarak bildirilir.
Federasyonun organları
Madde 28- Federasyon organları şunlardır:
a) Genel kurul: Federasyon genel kurul tarihinden en az altı ay önce kurulmuş olan
odaların yönetim kurulu başkan ve üyeleri ile federasyonun görevde bulunan başkanı, yönetim
ve denetim kurulu üyelerinden oluşur.
b) Yönetim kurulu: Başkan dahil olmak üzere, oda sayısı 75 ve daha az olanlarda dokuz,
76-125 olanlarda onbir, 126 ve daha fazla olanlarda onüç kişiden oluşur ve genel kurul üyeleri
arasından dört yıl süreyle görev yapmak üzere seçilir. Aynı sayıda yedek üye seçilir.
c) Denetim kurulu: Genel kurul üyeleri arasından dört yıl süreyle görev yapmak üzere
seçilecek üç kişiden oluşur. Aynı sayıda yedek üye seçilir.
Federasyon genel kurulunun görev ve yetkileri
Madde 29- Federasyon genel kurulunun başlıca görev ve yetkileri şunlardır:
a) Federasyon başkanını, yönetim kurulu ve denetim kurulu asıl ve yedek üyelerini seçmek.
b) Yönetim kurulu faaliyet raporu, denetim kurulu raporu, bilanço ve gelir ve gider
hesaplarını incelemek, kabul veya reddetmek.
c) Yönetim kurulu ve denetim kurulunu ibra etmek.
d) Yeni döneme ait çalışma programı ile bu program içinde yer alan eğitim, teorik ve
pratik kurs programlarını ve tahmini bütçeyi incelemek, aynen veya değiştirerek kabul etmek.
e) İşlem ve eylemleri nedeniyle hukuki ve cezai sorumluluğu tespit edilen organ üyeleri
hakkında dava açılmasına, bunların görevde kalıp kalmamasına karar vermek.
f) Üye odalarda ve üye odalar arasında meslek ve sanatlarının yürütülmesi yönünden
çıkacak olumsuzlukları ve anlaşmazlıkları çözüme kavuşturmak ve üye odaların uyması
zorunlu meslekî kararların alınmasını sağlamak üzere Konfederasyona teklifte bulunmak.
g) Üye odalar ve mensuplarının meslekî gelişme ve ihtiyaçlarının karşılanmasını
sağlamak maksadıyla gerekli tedbirleri almaya ve bu konuda gereken kurs, seminer, fuar ve
benzeri kültürel ve sosyal faaliyetlerde bulunmaya, tesisler kurmaya, Konfederasyonun uygun
görüşü ile Bakanlıktan izin alarak uluslararası kuruluşlara üye olmaya karar vermek.
h) İmkânları ölçüsünde öğrenci okutulmasına, bir evvelki yıl gayri safi gelirinin
%10'unu geçmemek şartıyla kamu yararına hizmet eden kuruluşlara sosyal yardım yapılmasına
ve bütçe imkânları elverişli olmayan üye odalara durumlarını belgelendirmeleri kaydıyla ayni
ve nakdî yardımda bulunulmasına karar vermek.
ı) Kuruluş amacını gerçekleştirmeye yönelik gayrimenkul ve her türlü taşıt alım
satımına, gayrimenkul karşılığında ödünç para alınmasına karar vermek; bütün bu faaliyetlerine
ait bilgileri Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanında güncelleyerek tutmak.
j) Üye odaların ve üyelerinin müşterek ihtiyaçlarını karşılamak, meslekî faaliyetlerini
kolaylaştırmak ve mesleğin genel menfaatlere uygun olarak gelişmesini sağlamak amaçlarıyla
sınırlı olarak kurulmuş veya kurulacak şirketlere ve kooperatiflere iştirak etmek, amaçlarına
uygun olarak eğitim ve öğretim kurumları kurmak üzere vakıf kurmaya karar vermek ve bu
konudaki işlemleri yürütmek üzere yönetim kuruluna yetki vermek.
Federasyon yönetim kurulunun görev ve yetkileri
Madde 30- Federasyon yönetim kurulunun görev ve yetkileri şunlardır:
a) Federasyon işlerini mevzuata ve genel kurul kararlarına uygun olarak yürütmek.
b) Bakanlık ve Konfederasyonca mevzuat gereği verilecek görevleri yerine getirmek.
c) Yeni dönem çalışma programı ile bu program içinde yer alacak eğitim, teorik ve
pratik kurs programlarını ve tahmini bütçeyi hazırlamak ve genel kurulun onayına sunmak.
d) Mevzuat ve oda ana sözleşmesi esasları içinde yürütülmesini sağlamak üzere, gerekli
görülecek zamanlarda, üye odaların çalışmalarını inceleyerek alınması gerekli idari ve mali
tedbirler hakkında bildirimde bulunmak ve odanın bağlı bulunduğu birliğe bilgi vermek.
e) Federasyonda çalışan personel ile odalarla mensupları hakkındaki lüzumlu bilgilerin
Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanında düzenli olarak tutulmasını sağlamak ve resmî
dairelerin bu husustaki taleplerini yerine getirmek.
f) Üyesi olan odalar ve mensuplarının meslekî bilgi ve eğitim çalışmalarını temin etmek,
resmî ve özel merciler nezdinde gerekli girişim ve temaslarda bulunmak, mensuplarının genel
meslekî menfaatlerini ilgilendiren konularda adli ve idari yargı mercileri önünde federasyon
başkanı marifetiyle federasyonu temsil etmek.
g) Genel sekreter ve diğer personelin atama, terfi, cezalandırma ve görevlerine son
verilmesine karar vermek.
h) Resmî ve özel merciler tarafından istenecek temsilcileri atamak ve görevlendirmek.
ı) Üye odaların gelişmesi için lüzumlu ve yararlı tedbirleri almak ve gereken tesisleri
kurmak.
j) Federasyon katılma payının ve kayıt ücretinin üye odalardan elektronik ortamda
tahsilini sağlamak.
k) Bilanço ve gelir ve gider hesap cetvelini şubat ayı sonuna kadar, genel kurul evrakını
ise genel kurulu takip eden on gün içinde Konfederasyona göndermek.
Federasyon denetim kurulunun görev ve yetkileri
Madde 31- Federasyon denetim kurulunun görev ve yetkileri şunlardır:
a) Bu Kanunla verilen görevler ile genel kurulda alınan kararların yönetim kurulu
tarafından yerine getirilip getirilmediğini incelemek.
b) Federasyon işlemlerinin mevzuat ve federasyon ana sözleşmesi çerçevesinde yerine
getirilip getirilmediğini incelemek.
c) Bakanlık ve Konfederasyon tarafından mevzuat gereği verilen görevlerin yerine
getirilip getirilmediğini incelemek.
d) Federasyon kayıt ücreti ve katılma paylarının üye odalardan zamanında tahsil edilip
edilmediğini kontrol etmek ve federasyonun işlem ve hesapları hakkında genel kurula rapor
vermek.
e) Genel kurulu olağanüstü toplantıya çağırmak.
Denetim kurulu üyeleri, yukarıda sayılan görev ve yetkilerinden (d) ve (e) bentlerinde
belirtilenleri salt çoğunlukla yerine getirirler.
Federasyonun gelirleri
Madde 32- Federasyonun gelirleri şunlardır:
a) Federasyona bağlı odalardan alınacak kayıt ücreti ve katılma payları.
b) Yayın gelirleri.
c) Bağış ve yardımlar.
d) Federasyonun amacını gerçekleştirmek için kurulacak kuruluşların ve iştiraklerin
gelirleri.
e) Federasyonca düzenlenecek sosyal faaliyet gelirleri.
f) Federasyon tarafından düzenlenecek meslekî kurslar, sergi ve fuarlardan sağlanacak
gelirler.
g) Konfederasyonca belirlenen tarife ücretleri karşılığında düzenlenecek ve onanacak
belge ve hizmet karşılıkları.
h) Faiz ve diğer gelirler.
Fesih ve tasfiye
Madde 33- Federasyon, kayıtlı üye odalardan üçte birinin yazılı fesih talebi üzerine bir
ay içinde yapacağı genel kurul toplantısında, genel kurul üyelerinin üçte ikisinin kararı ile
feshedilir.
Feshedilen federasyon, Konfederasyonca görevlendirilecek üç kişilik bir heyet
tarafından, borçları kendi varlığından ödenip, alacakları tahsil edildikten ve tasfiye giderleri de
karşılandıktan sonra kalacak meblağ ve ayni haklar Konfederasyona devrolunur. Beş sene
içerisinde aynı konuda federasyon kurulduğu takdirde devrolunan meblağ bu kuruluşa verilir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu
Konfederasyonun kuruluşu
Madde 34- Konfederasyon, Bakanlıkça hazırlanmış örneğine uygun Konfederasyon
ana sözleşmesinin Bakanlık tarafından onanmasından sonra kurulmuş olur. Kuruluş merkezi
Ankara'dadır. Konfederasyonun kısa adı TESK'tir.
Konfederasyona kayıt
Madde 35- Bu Kanuna göre kurulmuş veya kurulacak olan birlik ve federasyonlar
kuruluş tarihinden itibaren bir ay içinde Konfederasyona kayıt olmak zorundadırlar.
Kayıt zorunluluğunu yerine getirmeyen birlik ve federasyonların kayıtları Konfederasyonca
resen yapılır ve ilgili meslek kuruluşlarına yazılı olarak bildirilir.
Konfederasyonun organları
Madde 36- Konfederasyonun organları şunlardır:
a) Genel kurul: Birlik ve federasyonların başkan ve yönetim kurulu üyeleri ile
Konfederasyonun görevde bulunan genel başkanı, yönetim kurulu ve dışarıdan seçilen üyeler
hariç denetim kurulu üyelerinden oluşur.
b) Başkanlar kurulu: Konfederasyon genel başkanı ile birlik ve federasyon başkanlarından
oluşur.
c) Yönetim kurulu: Genel kurul üyeleri arasından dört yıl süreyle görev yapmak üzere
seçilen genel başkan dahil onbeş kişiden oluşur. Aynı sayıda yedek üye seçilir.
d) Denetim kurulu: Genel kurul üyeleri arasından veya ikisi dışarıdan dört yıl süreyle
görev yapmak üzere seçilen beş kişiden oluşur. Aynı sayıda yedek üye seçilir.
Konfederasyon genel kurulunun görev ve yetkileri
Madde 37- Konfederasyon genel kurulunun görev ve yetkileri şunlardır:
a) Konfederasyon genel başkanını, yönetim kurulu ve denetim kurulu asıl ve yedek
üyelerini seçmek.
b) Yönetim kurulu faaliyet raporu, denetim kurulu raporu, bilanço ve gelir ve gider
hesaplarını incelemek, kabul veya reddetmek.
c) Yönetim kurulu ve denetim kurulunu ibra etmek.
d) Yeni döneme ait çalışma programı ile bu programda yer alan eğitim, teorik ve pratik
kurs programlarını ve tahmini bütçeyi incelemek, aynen veya değiştirerek kabul etmek.
e) İşlem ve eylemleri nedeniyle hukuki ve cezai sorumluluğu tespit edilen organ üyeleri
hakkında dava açılmasına, bunların görevde kalıp kalmamasına karar vermek.
f) Yönetim kurulunca hazırlanan yönetmelikleri onamak.
g) Herhangi bir sebeple birlik ve federasyonlarla Konfederasyon yönetim kurulu ve
denetim kurulu arasında çıkacak görüş ayrılıklarını çözüme kavuşturmak.
h) Esnaf ve sanat sahiplerinin meslek ve sanatlarının yürütülmesi için gerekli ve faydalı
görülecek tedbir ve teşebbüslerden yönetim kurulu tarafından getirilecek konuları incelemek ve
karara bağlamak.
ı) Eğitim ve öğretim kurumları açılmasına, öğrenci yurtları tesis edilmesine, burs
verilmesine ve öğrenci okutulmasına, bir evvelki yıl gayri safi gelirinin %10'unu geçmemek
şartıyla kamu yararına hizmet eden kuruluşlara sosyal yardımlarda bulunulmasına, bütçe
imkânları yeterli olmayan birlik ve federasyonlara durumlarını belgelendirmek kaydıyla ayni
ve nakdi yardım yapılmasına karar vermek.
j) Konfederasyonun kuruluş amacını gerçekleştirmeye yönelik gayrimenkul ve her türlü
taşıt alım satımına, gayrimenkul karşılığında ödünç para alınmasına karar vermek, bu
faaliyetlerine ait bilgileri Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanında güncelleyerek tutmak.
k) Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşları ve üyelerinin müşterek ihtiyaçlarını
karşılamak, meslekî faaliyetlerini kolaylaştırmak ve mesleğin genel menfaatlere uygun olarak
gelişmesini sağlamak amaçlarıyla sınırlı olarak kurulmuş veya kurulacak şirketlere ve
kooperatiflere iştirak etmek, amaçlarına uygun olarak eğitim ve öğretim kurumları kurmak
üzere vakıf kurmaya karar ve bu konuda işlemleri yürütmek üzere yönetim kuruluna yetki
vermek.
Konfederasyon başkanlar kurulu
Madde 38- Konfederasyon başkanlar kurulu, yüksek istişare kurulu olarak, ülke
genelindeki esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarına ilişkin meseleler ile Türk esnaf ve
sanatkârlarının ülke içindeki ve uluslararası düzeydeki gelişme ve sorunları hakkında
Konfederasyon yönetim kuruluna tavsiyelerde bulunur.
Konfederasyon genel başkanı, başkanlar kurulunun da başkanıdır. Başkanın bulunmadığı
hallerde toplantıya yetki verilen Konfederasyon genel başkan vekili başkanlık eder.
Kurul, üyelerinin çoğunluğu ile yılda bir defa ekim ayında kendiliğinden ve
gerektiğinde Konfederasyon genel başkanının veya başkanlar kurulunun çoğunluğunun yazılı
çağrısı üzerine her zaman toplanabilir.
Konfederasyon yönetim kurulunun görev ve yetkileri
Madde 39- Konfederasyon yönetim kurulunun başlıca görev ve yetkileri şunlardır:
a) Konfederasyon işlerini mevzuata ve genel kurul ve başkanlar kurulu tavsiyelerine
uygun olarak yürütmek.
b) Bakanlık tarafından mevzuat gereği verilecek görevleri yerine getirmek.
c) Yeni dönem çalışma programı ile bu program içinde yer alacak olan eğitim, teorik ve
pratik kurs programlarını ve tahmini bütçeyi hazırlamak ve genel kurulun onayına sunmak.
d) Birliklerin, federasyonların ve gerektiğinde odaların çalışmalarını mevzuat ve ana
sözleşmeleri esasları içinde yürütülmesini sağlamak için lüzumlu görülecek zamanlarda hesap ve
işlemlerini incelemek ve alınması gerekli tedbirler hakkında bildirimde bulunmak; birlik ve
federasyonların, gelecek yıl çalışma programları ile yıl sonu bilanço ve gelir ve gider cetvellerini
değerlendirmek ve bu kuruluşlara yol gösterici tavsiyelerde bulunmak.
e) Üyeleri hakkında gerekli bilgilerin Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanında
düzenli olarak bulunmasını sağlamak, resmî ve özel mercilerce lüzumlu görülecek konularda
istenecek bilgi ve mütalaayı vermek, mensuplarının genel meslekî menfaatlerini ilgilendiren
konularda, adli ve idari yargı mercileri önünde Konfederasyon genel başkanı marifetiyle
Konfederasyonu temsil etmek.
f) Birlikler veya birliklerle federasyonlar arasında çıkacak anlaşmazlıkları incelemek ve
çözüme kavuşturmak, çözüme kavuşturulamayan hususları Bakanlığa intikal ettirmek.
g) Konfederasyon topluluğu içindeki kuruluş mensuplarının meslek ve sanatlarının
yürütülmesi için gerekli ve faydalı görülecek tedbirleri almak ve teşebbüslerde bulunmak.
h) Konfederasyon personelinin tüm bilgilerini Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri
tabanında takip etmek, genel sekreter ve diğer personelin atanma, terfi, cezalandırılma ve
görevlerine son verilmesine karar vermek.
ı) Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarını ilgilendiren konularda hazırlanacak mevzuat
hakkında, gerektiğinde Konfederasyon görüşünü oluşturmak ve ilgili makama sunmak.
j) Ülke içinde ve dışında sergi ve fuarlar düzenlemek, desteklemek, katılmak ve
Bakanlık izni alınmak şartıyla, ülke dışındaki meslekî kuruluşlara üye olma çalışmaları
yapmak.
k) Esnaf ve sanatkârlar ile Konfederasyona bağlı kuruluşların ihtiyacı olan yardım ve
kredileri sağlamak için gerekli girişimlerde bulunmak.
l) Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının muhasebe ve personel ile gereken diğer
konularda yönetmeliklerini hazırlamak.
m) Meslek standartlarının belirlenmesi konusunda Milli Eğitim Bakanlığı, Çalışma ve
Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Türk Standartları Enstitüsü ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği
ile işbirliği yapmak.
n) Millî Prodüktivite Merkezi, Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi Geliştirme ve Destekleme
İdaresi Başkanlığı ve benzeri kuruluşların kurullarına katılacak delegeyi tespit etmek.
o) Türkiye Esnaf ve Sanatkârlar Sicil Gazetesini Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanında yayınlamak, meslekî yayında bulunmak.
p) Birlik ve federasyonlarca gönderilen uyulması zorunlu meslekî kararları Bakanlık
onayına sunmak.
r) Federasyon, birlik ve odalarda Konfederasyon tarafından yapılan denetimler sonucunda
organ üyelerinin ve görevli personelin 59 uncu maddeye göre sorumlu görülmesi halinde, sonuç
hakkında Bakanlığa bilgi vermek.
s) Konfederasyon katılma payının ve kayıt ücretinin birlik ve federasyonlardan elektronik
ortamda işlem sırasında tahsilini sağlamak.
t) Kaybolmaya yüz tutmuş mesleklerin yaşatılması ve korunması için gerekli tedbirleri
almak, konuyla ilgili olarak Bakanlığı bilgilendirmek.
Konfederasyon denetim kurulunun görev ve yetkileri
Madde 40- Konfederasyon denetim kurulunun görev ve yetkileri şunlardır:
a) Bu Kanunla verilen görevler ile genel kurulda alınan kararların yönetim kurulu
tarafından yerine getirilip getirilmediğini incelemek.
b) Konfederasyon işlemlerinin mevzuat ve Konfederasyon ana sözleşmesi çerçevesinde
yerine getirilip getirilmediğini incelemek.
c) Bakanlık tarafından mevzuat gereği verilen görevlerin yerine getirilip getirilmediğini
incelemek.
d) Konfederasyon kayıt ücreti ve katılma paylarının üye birlik ve federasyonlardan
zamanında tahsil edilip edilmediğini kontrol etmek ve Konfederasyonun işlem ve hesapları
hakkında genel kurula rapor vermek.
e) Genel kurulu olağanüstü toplantıya çağırmak.
Denetim kurulu üyeleri, yukarıda sayılan görev ve yetkilerinden (d) ve (e) bentlerinde
belirtilenleri salt çoğunlukla yerine getirirler.
Konfederasyonun gelirleri
Madde 41- Konfederasyonun gelirleri şunlardır:
a) Birlik ve federasyonca ödenecek kayıt ücretleri ve katılma payları.
b) Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Sicil Gazetesi ile meslekî yayın gelirleri.
c) Düzenlenecek ve onanacak belge gelirleri.
d) Para cezaları.
e) Konfederasyon amacını gerçekleştirmek için kurulacak kuruluş ve iştirak gelirleri.
f) Konfederasyon tarafından düzenlenecek meslekî kurslar, eğitim faaliyetleri, fuar ve
sergilerden sağlanacak gelirler.
g) Konfederasyona bağlı kuruluşlarda kullanılan her türlü matbu evrakın basım ve
dağıtımından veya bu evrakın elektronik ortamda düzenlenmesinden sağlanan gelirler.
h) Sosyal ve kültürel organizasyonlardan sağlanan gelirler.
ı) Esnaf ve Sanatkârların Meslek Eğitimini Geliştirme ve Destekleme Fonu gelirleri.
j) Bağış ve yardımlar.
k) Faiz ve diğer gelirler.
ÜÇÜNCÜ KISIM
Ortak Hükümler
BİRİNCİ BÖLÜM
Genel Kurul Toplantıları, Seçimler ve Yasaklar
Genel kurul toplantıları ve çağrı
Madde 42- Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının olağan genel kurul toplantıları
yönetim kurulu tarafından yapılacak çağrı üzerine, dört yılda bir olmak üzere;
a) Oda genel kurulları ocak, şubat ve mart aylarında,
b) Birlik genel kurulları mayıs ayında,
c) Federasyon genel kurulları haziran ayında,
d) Konfederasyon genel kurulu eylül ayında,
Kuruluşun merkezinin bulunduğu yerde yapılır.
Genel kurul toplantısını zamanında yapmayan esnaf ve sanatkârlar meslek
kuruluşlarının genel kurul işlemleri; odalarda bağlı olduğu birlik, birlik ve federasyonlarda
Konfederasyon, Konfederasyonda ise Bakanlık tarafından görevlendirilecek üç kişilik kurul
tarafından yürütülür ve görevlendirmeden sonraki iki ay içinde genel kurul yapılır.
Genel kurul toplantılarının yeri, tarihi, saati ve gündemi toplantıdan en az onbeş gün
önce ilgili esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşunun Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri
tabanındaki sayfasında yayınlanır. Ayrıca, oda ve birliklerce mahalli olarak günlük veya
haftalık yayınlanan bir gazetede, gazete çıkmayan yerlerde ise teamüle göre ilan olunur.
Federasyon ve Konfederasyon genel kurul toplantıları Türkiye genelinde yayınlanan bir
gazetede ilan olunur. Genel kurula sunulacak raporlar toplantıdan onbeş gün önce ilgili esnaf
ve sanatkâr meslek kuruluşunun Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanındaki sayfasından
üyelerinin bilgilerine sunulur ve kuruluşun merkezinde ayrıca incelemeye açık tutulur. Genel
kurul toplantısından bir üst kuruluş yazılı olarak onbeş gün önce haberdar edilir.
Genel kurul toplantıları, üye sayısına uygun büyüklükte salonda yapılır.
Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşları, kuruluş genel kurullarını kuruluş tarihinden
sonraki doksan gün içinde yaparlar.
Olağan toplantı gündemi
Madde 43- Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının olağan genel kurulu, her
kuruluşun ana sözleşmesine uygun olarak düzenlenecek aşağıdaki ve gerek görülmesi halinde
ilave edilecek diğer gündem maddeleriyle toplanır. Gündem maddeleri ayrı ayrı görüşülür.
a) Açılış.
b) Başkanlık divanının teşekkülü.
c) Saygı duruşu ve İstiklal Marşının okunması.
d) Başkanlık divanına tutanakları imzalama yetkisi verilmesi.
e) Yönetim kurulu faaliyet raporunun okunması ve müzakeresi.
f) Denetim kurulu raporunun okunması ve müzakeresi.
g) Bilanço, gelir ve gider hesaplarının okunması ve müzakeresi.
h) Bilanço, gelir ve gider hesaplarının kabulü veya reddi.
ı) Yönetim kurulu ve denetim kurulunun ayrı ayrı ibrası.
j) Yeni dönem çalışma programı ile bu program içinde yer alacak olan eğitim, teorik ve
pratik kurs programları ve tahmini bütçenin görüşülmesi, kabulü veya reddi.
k) Aylık ücretlerin, huzur haklarının, yolluk ve konaklama ücretlerinin tespit edilmesi.
l) Dilek ve temenniler.
m) Seçimler.
n) Kapanış.
Gündemde yer almayan konular, toplantıda hazır bulunan genel kurul üyelerinin beşte
birinin yazılı isteği ile yapılacak oylama sonucuna göre, Bakanlık tarafından görüşülmesi
istenen hususlar ise doğrudan gündeme alınır. Ana sözleşme değişikliği ve fesih hususu, ilan
edilen gündemde yer almadıkça genel kurul üyelerinin teklifi olsa dahi görüşülemez.
Olağanüstü genel kurul toplantıları
Madde 44- Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının genel kurulları;
a) Yönetim kurulu üye tam sayısının çoğunluğunun kararı ile yönetim kurulu tarafından,
b) Genel kurul üyelerinin beşte ikisinin noterce tasdik edilmiş imzası ile düzenlenecek
tutanak ve gündemle noter kanalıyla yapılacak başvuru üzerine, alınacak kararla yönetim
kurulu tarafından,1
c) Denetim kurulu tarafından,
d) Haklı ve geçerli sebeplerin varlığı halinde Bakanlık tarafından,
Olağanüstü olarak toplantıya çağırılır. Toplantı, çağrısında belirlenen gündemle yapılır.
Olağanüstü toplantılarda belirlenen gündem dışında görüşme yapılamaz. Bakanlık çağrısı hariç,
yapılacak olağanüstü genel kurul toplantısı hazırlık çalışmaları yönetim kurulunca yürütülür.
Yönetim kurulunun bu görevi yerine getirmemesi halinde ise, olağanüstü genel kurul toplantısı
1 26/1/2023 tarihli ve 7435 sayılı Kanunun 11 inci maddesiyle bu bentte yer alan “dörtte birinin” ibaresi “beşte
ikisinin” şeklinde değiştirilmiştir.
hazırlık çalışmalarının nasıl ve kimler tarafından yürütüleceği Bakanlık tarafından belirlenir.
Genel kurul toplantıları ve çoğunluk
Madde 45- Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının genel kurul toplantılarının
açılabilmesi için genel kurul üyelerinin yarıdan fazlasının toplantıya iştirak etmesi şarttır.
Birinci toplantıda çoğunluk sağlanamadığı takdirde genel kurul toplantısı bir ayı
geçmemek üzere ertelenir. İki toplantı arasındaki süre odalarda beş, diğerlerinde iki günden az
olamaz. Bu durum iki genel kurul üyesi ve Bakanlık temsilcisi veya hükümet komiseri
tarafından düzenlenecek bir tutanakla tespit olunur.
İlk toplantı ilanında ikinci toplantının yeri, tarih ve saati belirtilmiş ise yeniden ilan
yapılmaz. İkinci toplantıya katılanların sayısı odalarda, yönetim kurulu ve denetim kurulu
üyelerinin toplamının beş katından az olamaz. Diğer esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarında
bu maddenin birinci fıkrası hükmü uygulanır.
Genel kurul toplantılarında kararlar toplantıya katılan üyelerin çoğunluğu ile alınır.
Ancak, fesih konusunda karar alınabilmesi için genel kurul üyelerinin üçte ikisinin, ana
sözleşme değişikliği için ise genel kurul üyelerinin yarısından fazlasının kararı zorunludur.
Genel kurul toplantısına katılacaklar listesi
Madde 46- Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının genel kurul toplantılarına katılan
genel kurul üyeleri; adı, soyadı, baba adı, doğum yeri ve tarihi, Türkiye Cumhuriyeti kimlik
numarası, esnaf ve sanatkârlar sicil numarası ile temsilcisi oldukları meslek kuruluşlarının
isimlerini gösterecek şekilde, esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının Bakanlık e-esnaf ve
sanatkâr veri tabanından alacakları listedeki yerlerini kimlik göstermek ve imza etmek suretiyle
genel kurula katılırlar. Genel kurulda delegeler ve misafirler ayrı yerlerde otururlar. Güvenliğin
temini bakımından Bakanlık temsilcisi veya hükümet komiseri tarafından gerek görülürse genel
kurul toplantısına misafir alınmaz.
Genel kurul üyelerinin toplantıya bizzat katılmaları gerekli olup, vekâlet kabul edilmez.
Genel kurul üyelerinden birden fazla temsil hakkı olanların, her temsil hakları için ayrı oy hakkı
vardır.
Genel kurul toplantısına katılacakların listesi ve diğer genel kurul evrakı, genel kurul
divan başkanı ve divan üyeleri ile Bakanlık temsilcisi veya hükümet komiseri tarafından imza
olunur.
(Ek fıkra:4/11/2021-7341/10 md.) Meslek kuruluşu üyelerine; sadece kayıtlı olduğu
meslek kuruluşu ile sınırlı kalmak kaydıyla Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanı üzerinden,
üyelerin adısoyadı, sicil numarası ile sabit iş yeri olanların iş yeri adresi bilgilerini içeren listeye
erişim yetkisi verilir. Elde edilen kişisel veriler, sadece meslek kuruluşu organlarında görev
almak isteyen adayların bu kuruluşların üyelerine ulaşabilmeleri amacıyla kullanılabilir. Bu
veriler 24/3/2016 tarihli ve 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanununa aykırı olarak
kullanılamaz, aktarılamaz veya başka bir şekilde işlenemez.
Bakanlık temsilcisi ve hükümet komiseri
Madde 47- Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının genel kurul toplantılarının
geçerli olabilmesi için Bakanlık temsilcisinin veya hükümet komiserinin toplantı süresince
bulunması ve kapanışa kadar toplantıya nezareti zorunludur. Bakanlık temsilcisi veya hükümet
komiseri, toplantının mevzuat, ana sözleşmeleri ve gündem esasları içinde yapılmasını temin
ve denetlemekle görevlidir.
Görevlendirilen Bakanlık temsilcisinin veya hükümet komiserlerinin imzasını
taşımayan genel kurul toplantısına katılacaklar listesi ile tutanaklar ve dolayısıyla toplantı
belgeleri hüküm ifade etmez.
Bakanlık temsilcisi veya hükümet komiseri, Bakanlık veya bu konuda yetkilendirilen
mülki idare amiri tarafından görevlendirilir. Toplantıdan en az onbeş gün evvel Bakanlık veya
yetkilendirilen mülki idare amirliğine müracaatla toplantı yeri, günü, saati ve gündemi
bildirilmek suretiyle Bakanlık temsilcisi veya hükümet komiseri görevlendirilmesinin talep
edilmesi lazımdır. Toplantı başlamadan evvel çağrının usûlüne uygun olarak yapıldığı, genel
kurul toplantısına katılacaklar listesinin Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanından alındığı
ve çoğunluğun tamam olduğu Bakanlık temsilcisi veya hükümet komiseri tarafından incelenip
tespit edilerek görüşmelere başlanmasına izin verilir.
Ancak, usulüne uygun olarak yapılan müracaat üzerine görevlendirme yapıldığı halde,
Bakanlık temsilcisi veya hükümet komiseri toplantıya katılmaz ise mülki idare amirine durum
bildirilir. Bakanlık temsilcisi veya hükümet komiseri yine gelmezse bir saat sonra toplantıya
başlanır.
Genel kurul toplantılarında görevlendirilecek Bakanlık temsilcileri veya hükümet
komiserlerinin Bakanlık tarafından belirlenecek zaruri masraf ve ücretleri, genel kurulu
düzenleyen esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşu tarafından ödenir.
Başkanlık divanı
Madde 48- Bakanlık temsilcisinin veya hükümet komiserinin toplantıyı açma iznini
vermesini müteakip genel kurul üyeleri tarafından, genel kurul üyeleri veya üst kuruluşlarca
görevlendirilmiş temsilciler arasından genel kurulu, belirlenen ve oylanacak gündeme göre
sevk ve idare ile görevli bir başkan, bir başkan vekili ve üç kâtip üye açık oyla, ya da toplantıya
katılan genel kurul üyelerinin beşte birinin yazılı teklifi halinde, gizli oy açık tasnifle seçilir.
Organ ve yönetim kurulu başkanlarının seçimleri
Madde 49- Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının organ seçimleri ile yönetim kurulu
başkanlarının seçimi tek dereceli olarak, yargı gözetiminde gizli oyla ve açık tasnifle yapılır.
Seçim yapılacak genel kurul toplantısından en az yirmi gün önce, genel kurul üyelerini
gösteren Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanından hazırlanmış genel kurul toplantısına
katılacaklar listesi, toplantının gündemi, yeri, günü, saati ile çoğunluk sağlanamadığı takdirde
yapılacak ikinci toplantıya ilişkin hususları belirleyen bir yazı ile birlikte üç nüsha olarak o yer
ilçe seçim kurulu başkanlığına verilir. Birden fazla ilçe seçim kurulu bulunan yerlerde görevli
hâkim, Yüksek Seçim Kurulunca belirlenir.
Hâkim, gerektiğinde ilgili kayıt ve belgeleri de getirtip inceleme yapmak suretiyle varsa
noksanlıkları tamamlattırdıktan sonra seçime katılacak genel kurul üyelerini belirleyen listeyi ve
diğer hususları onaylar, onaylanan liste ile toplantıya ilişkin diğer hususlar seçim kurulu ile ilgili
esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşunun merkezinde ve genel kurulun yapılacağı yerde asılmak
suretiyle, ayrıca Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanında yedi gün süre ile ilan edilir.
Yedi günlük ilan süresi içinde listeye yapılacak itirazlar hâkim tarafından incelenir ve
en geç iki gün içerisinde kesin olarak karara bağlanır.
Bu suretle kesinleşen listeler ile toplantıya ilişkin diğer hususlar onaylanarak ilgili esnaf
ve sanatkârlar meslek kuruluşuna gönderilir.
Hâkim, kamu görevlileri veya aday olmayan genel kurul üyeleri arasından bir başkan
ile iki üyeden oluşan bir seçim sandık kurulu atar. Aynı şekilde ayrıca üç yedek üye de belirler.
Seçim sandık kurulu başkanının yokluğunda kurula en yaşlı üye başkanlık eder.
Seçim sandık kurulu, seçimlerin Kanunun öngördüğü esaslara göre yürütülmesi,
yönetimi ve oyların tasnifi ile görevli olup görevleri, bu işlemler bitinceye kadar aralıksız olarak
devam eder.
Bin kişiden fazla üyesi bulunan genel kurullarda her bin kişi için bir oy sandığı bulunur
ve her seçim sandığı için ayrı bir kurul oluşturulur. İkiyüze kadar olan üye fazlalığı sandık
sayısında nazara alınmaz. Sandıkların konacağı yerler hâkim tarafından belirlenir. Seçimlerde
kullanılacak araç ve gereçler, seçim kurulundan sağlanır.
Oy verme işlemi genel kurul görüşmelerinden sonra başlar ve saat 17:00'ye kadar, gizli oy
açık tasnif esaslarıyla devam eder. Seçim süresi sona erdiği halde sandık başında oylarını vermek
üzere bekleyen üyeler de oylarını kullanırlar. Listede adı yazılı bulunmayan üye oy kullanamaz.
Oylar oy verenin kimliğinin resmî bir kuruluşça verilen belge ile kanıtlanmasından ve listedeki
isminin karşısındaki yerin imzalanmasından sonra kullanılır. Oylar, asıl ve yedek üyeler belirtilerek
her türlü şekilde düzenlenen oy pusulalarının, üzerinde ilçe seçim kurulu mührü bulunan ve oy
verme sırasında sandık kurulu başkanı tarafından verilecek zarflara konulmak suretiyle kullanılır.
Bunların dışındaki zarflara konulan oylar geçersiz sayılır. Adaylar asıl ve yedek üye olarak liste
halinde seçime girerlerse, tasnif sonunda en fazla oy alan listedeki asıl adaylar asıl, yedek adaylar
da yedek olarak seçimi kazanmış olurlar. Liste içindeki oylara göre üyeler sıralanır.
Genel kurullarda oy verme işlemi alt yapı müsait olduğu takdirde elektronik ortamda
gerçekleştirilebilir.
Seçim süresinin sonunda seçim sonuçları tutanakla tespit edilip sandık kurulu başkan ve
üyeleri tarafından imzalanır. Birden fazla sandık bulunması halinde tutanaklar ile elektronik
ortamda kullanılan oylar hâkim tarafından birleştirilir. Tutanakların birer örneği seçim yerinde
asılmak ve ilgili meslek kuruluşunun Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr sayfasında yayınlanmak
suretiyle geçici seçim sonuçları ilan edilir. Kullanılan oylar ve diğer belgeler tutanağın bir örneği
ile birlikte üç ay süreyle saklanmak üzere ilçe seçim kurulu başkanlığına verilir. Seçimin devamı
sırasında yapılan işlemler ile tutanakların düzenlenmesinden itibaren iki gün içinde seçim
sonuçlarına yapılacak itirazlar hâkim tarafından aynı gün incelenir ve kesin olarak karara bağlanır.
İtiraz süresinin geçmesi ve itirazların karara bağlanmasından hemen sonra hâkim, yukarıdaki
hükümlere göre kesin sonuçları ilan eder. Seçim sonuçları üst kuruluşlara ve Bakanlığa bildirilir.
Hâkim, herhangi bir sebeple seçimi durdurduğu veyahut seçim sonuçlarını etkileyecek
ölçüde bir usulsüzlük veya kanuna aykırı uygulama nedeniyle seçimlerin iptaline karar verdiği
takdirde, ilgililer bu karara, tebliğ tarihinden itibaren üç iş günü içinde il seçim kuruluna itiraz
edebilirler. İl seçim kurulu en geç iki iş günü içinde itirazı inceler ve kesin olarak karara bağlar.
İptal kararının kesinleşmesi üzerine hâkim, bir aydan az ve iki aydan fazla bir süre içinde
olmamak üzere seçimin yenileneceği pazar gününü tespit ederek ilgililere ve Bakanlığa bildirir.
Belirlenen günde yalnız seçim yapılır ve seçim işlemleri bu madde ile Kanunun öngördüğü
diğer hükümlere uygun olarak yürütülür.
Seçimlerin tamamının iptali halinde seçimler yenileninceye kadar geçen sürede yönetim
kurulu görevini yapmak üzere odalara birlik, birlik ve federasyonlara Konfederasyon,
Konfederasyona ise Bakanlık tarafından, genel kurul üyeleri arasından üç kişilik bir kurul atanır.
İlçe seçim kurulu başkanı hâkime ve seçim sandık kurulu başkanı ile üyelerine, 298
sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanunda belirtilen esaslara
göre tavan gösterge üzerinden ücret ödenir. Bu ve diğer seçim giderleri genel kurulu yapan
esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşu tarafından karşılanır.
Seçimler sırasında sandık kurulu başkan ve üyelerine karşı işlenen suçlar, kamu
görevlilerine karşı işlenmiş gibi cezalandırılır.
Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının seçim tarihleri, Cumhurbaşkanı tarafından
bir yılı geçmemek üzere ertelenebilir.2
Seçilme şartları
Madde 50- Genel kurul üyelerinin esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarına genel
başkan, başkan ve yönetim, denetim, disiplin kurullarına üye olarak seçilebilmeleri için gerekli
şartlar şunlardır:
a) Denetim kurulu üyeliği için en az lise, bu şartı taşıyan üye bulunmadığı takdirde sekiz
yıllık ilköğretim veya ortaokul mezunu olmak; Konfederasyon denetim kurulu üyeliğine
dışarıdan seçilecekler için dört yıllık yüksek okul mezunu ve denetim formasyonunu haiz
olmak; disiplin kurulu üyeliği için en az lise mezunu olmak; yönetim kurulu üyeliği için ise en
az ilkokul mezunu olmak.
b) Konfederasyon denetim kuruluna dışarıdan seçilecekler ve yeni kurulan odalar hariç,
en az iki yıldır odaya kayıtlı olmak ve halen çalışıyor bulunmak.
c) (Değişik, birleştirilen (c) ve (d) bentleri: 23/1/2008-5728/573 md.) Türk Ceza
Kanununun 53 üncü maddesinde belirtilen süreler geçmiş olsa bile; kasten işlenen bir suçtan
dolayı beş yıl veya daha fazla süreyle ya da devletin güvenliğine karşı suçlar, Anayasal düzene
ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik,
2
2/7/2018 tarihli ve 700 sayılı KHK’nin 167 nci maddesiyle, bu fıkrada yer alan “Bakanlar Kurulu”
ibaresi “Cumhurbaşkanı” şeklinde değiştirilmiştir.
güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma,
suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama, kaçakçılık, vergi kaçakçılığı veya haksız
mal edinme suçlarından hapis cezasına mahkûm olmamak.
Seçilme şartlarından bir veya birkaçını taşımadığı sonradan anlaşılanlar ile bu şartlardan
en az birini görev süreleri içinde kaybedenlerin üyelikleri kendiliğinden sona erer. Bu durumda
üyeliğin düşmesi ve en fazla oy alan yedek üyeden başlamak üzere yeni üyenin üyeliğe davetine
ilişkin karar ve işlemler yönetim kurulunca yerine getirilir.
Organlarda görev alma yasağı
Madde 51- Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarında denetim ve disiplin kurulu
üyeliği bulunanların, aynı kuruluşun yönetim kurulunda görev almaları yasak olduğu gibi, bu
kişilerin eşleri, üstsoy, altsoy ve ikinci derecedeki kan hısımlarının da aynı dönemde, bu
kuruluşun yönetim, denetim ve disiplin kurullarında görev almaları yasaktır.
Farklı mesleklerde faaliyet göstermelerinden dolayı birden fazla odaya kaydı olan esnaf
ve sanatkârlar ancak bir odanın yönetim veya denetim kurulunda görev alabilirler. Bu kişiler,
odalarda birden fazla yetkili organ üyeliği görevi alamazlar.
Ayrıca, esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarından herhangi birisinde yönetim, denetim
veya disiplin kurulu üyeliği bulunanlar, diğer esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının yönetim,
denetim veya disiplin kurullarının en fazla ikisinde daha üye olarak yer alabilirler. Bu kişiler
uhdelerinde üç görevden ziyade üyelik bulunduramazlar. Aynı kişi birlik ve federasyon başkanı
olamaz.
Amaç dışı faaliyet yasağı
Madde 52- Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşları, kuruluş amaçları dışında herhangi
bir faaliyette bulunamazlar. Kuruluş amaçları dışında faaliyet gösteren veya bu Kanunda
belirtilen asli görevlerini Bakanlığın uyarısına rağmen yerine getirmeyen esnaf ve sanatkârlar
meslek kuruluşlarının sorumlu organlarının görevlerine son verilmesine ve yerlerine yenilerinin
seçilmesine Bakanlığın veya bu kuruluşların bulundukları yer Cumhuriyet Başsavcılığının
istemi üzerine, o yerdeki asliye hukuk mahkemesince karar verilir. Yargılama, basit yargılama
usulüne göre yapılır ve en geç iki ay içinde sonuçlandırılır.
Görevlerine son verilen organların yerine, bu Kanundaki usul ve esaslara göre, en geç
bir ay içinde yapılacak genel kurul ile yenileri seçilir. Yeni seçilenler eskilerin süresini
tamamlar. Görevlerine son verilen organ üyelerinin cezai sorumlulukları saklıdır. Bu organların
yukarıdaki hükümler gereğince görevlerine son verilmesine neden olan ve mahkeme kararında
belirtilen tasarrufları hükümsüzdür.
Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşları, millî güvenliğin, kamu düzeninin, suç
işlenmesini veya suçun devamını önlemenin yahut yakalamanın gerektirdiği hallerde
gecikmede sakınca varsa, valilik tarafından faaliyetten men edilebilir. Faaliyetten men kararı,
yirmidört saat içinde görevli hâkimin onayına sunulur. Hâkim, kararını kırksekiz saat içinde
açıklar. Aksi halde bu idari karar kendiliğinden yürürlükten kalkar.
İKİNCİ BÖLÜM
Toplantılar, Temsil ve İlzam,
Huzur Hakkı ve Aylık Ücretler, Genel Sekreterler
Yönetim kurulu toplantıları ve kararları
Madde 53- Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının yönetim kurulları en az ayda bir
toplanır. Yönetim kurulu, gerek görülmesi halinde başkanın veya üyelerinin çoğunluğunun ya da
denetim kurulu çoğunluğunun çağrısıyla her zaman toplanabilir. Yönetim kurulu toplantılarının
çağrısı üyelere yazılı olarak yapılır.
Yönetim kurulu, üye tam sayısının çoğunluğu ile toplanır ve hazır bulunanların
çoğunluğu ile karar verir.
Mazeretsiz olarak üst üste üç toplantıya iştirak etmeyen üyeler yönetim kurulu
üyeliğinden çekilmiş sayılır. Yönetim kurulu üyeleri arasında eksilme olduğu takdirde, yedek
üyelerden genel kuruldaki seçimde en fazla oy alanlar, oyların eşitliği halinde ise listeye göre
sırayla yönetim kuruluna getirilir ve yeni üye ilk toplantıya yazılı olarak çağrılır. Yeni üyenin
iştiraki sağlanmadan yönetim kurulu toplantısı yapılamaz. Bu üyenin toplantıya icabet
etmemesi halinde sonraki üye çağrılarak yönetim kurulu üye sayısı tamamlandıktan sonra
toplantı yapılır.
Yönetim kurulu üyelerinin toplu olarak görevden ayrılması veya asıl üye sayısının yarıdan
aşağıya düşmesi ve yedeklerinin de kalmaması halinde; üç ay içinde yapılacak seçimlere kadar,
odalar birlik tarafından, birlikler ve federasyonlar Konfederasyon tarafından, Konfederasyon ise
Bakanlık tarafından görevlendirilecek üç kişilik bir kurul tarafından yönetilir.
Başkan, temsil ve ilzam
Madde 54- Oda, birlik, federasyon başkanı ve Konfederasyon genel başkanı, genel
kurul tarafından tek dereceli olarak seçilir; bunlar aynı zamanda ilgili esnaf ve sanatkârlar
meslek kuruluşunun yönetim kurulu üyesi ve başkanıdır. (İptal ikinci cümle: Ana.Mah.nin
30/9/2005 E.:2005/78, K.:2005/59 sayılı Kararı ile.) (…)3
Genel başkan veya başkanın herhangi bir sebeple görevinden ayrılması durumunda,
yönetim kurulu kalan süreyi tamamlamak üzere kendi aralarından birisini başkan olarak seçer.
Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının yönetim kurulu üyeleri kendi aralarından,
odalarda bir başkan vekili; oda sayısı 50 ve daha az olan birliklerde bir başkan vekili, 51-100
olan birliklerde iki başkan vekili, 101 ve daha fazla olan birliklerde üç başkan vekili;
federasyonlarda iki başkan vekili; Konfederasyonda ise dört genel başkan vekili seçer.
Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarını temsil ve ilzama başkan yetkilidir. Başkanın
bulunmadığı zamanlarda, yönetim kurulunca yetkilendirilmiş olan başkan vekili temsil ve ilzam
görevini ifa eder. Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarını, başkan veya başkan vekili ile genel
sekreterin müşterek imzaları bağlar.
3
Sözkonusu İptal Kararı 21/7/2006 tarihli ve 26235 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
Denetim kurulu toplantıları
Madde 55- Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının denetim kurulları kendi üyeleri
arasından bir başkan seçer. Denetim kurulları ayda bir toplantı yaparlar. Denetim kurulları
yaptıkları denetimlerin sonucunu üç ayda bir yönetim kurullarına, dönem sonunda da genel
kurula rapor halinde sunarlar.
Mazeretsiz olarak üst üste üç toplantıya iştirak etmeyen üyeler denetim kurulu
üyeliğinden çekilmiş sayılır. Denetim kurulu üyeleri arasında eksilme olduğu takdirde, yedek
üyelerden genel kuruldaki seçimde en fazla oy alanlar, oyların eşitliği halinde ise listeye göre
sırayla denetim kurulunca yazılı olarak denetim kuruluna çağrılır.
Denetim kurullarının asıl ve yedek üyelerinin tamamının görevden ayrılmaları ve
yedeklerinin de kalmaması halinde ilk seçime kadar odalarda birlik, birlik ve federasyonlarda
Konfederasyon, Konfederasyonda ise Bakanlık tarafından bir denetçi atanır.
Aylık ücretler ve huzur hakları
Madde 56- Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının yönetim kurulu üyelerinin huzur
hakları, yönetim kurulu başkanı ve başkan vekilleri ile denetim kurulu ve disiplin kurulu
üyelerine verilecek aylık ücretler ile merkez dışından genel kurul, başkanlar kurulu, yönetim
kurulu, denetim kurulu ve disiplin kurulu toplantılarına katılacak üyelere ve bunların
görevlendirilmelerinde ödenecek yolluk ve konaklama ücretleri, aşağıda belirtilen hadleri
aşmamak kaydıyla ilgili esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının genel kurullarınca belirlenir.
a) Yönetim kurulu başkanlarına;
Odalarda üye sayısı 100-500 olan odalarda asgari ücret, 501-1500 olan odalarda asgari
ücretin iki katı, 1501-3000 olan odalarda asgari ücretin üç katı, 3001-10000 olan odalarda asgari
ücretin dört katı, 10001 ve daha fazla üyesi olan odalarda asgari ücretin beş katı,
Birliklerde üye oda sayısı 25'e kadar olanlarda asgari ücretin üç katı, 26-50 olanlarda
asgari ücretin dört katı, 51-100 olanlarda asgari ücretin beş katı, 101-150 olanlarda asgari
ücretin altı katı, 151 ve daha fazla olanlarda asgari ücretin yedi katı,
Federasyonlarda üye oda sayısı 50'ye kadar olanlarda asgari ücretin beş katı, 51-100
olanlarda asgari ücretin altı katı, 101 ve daha fazla olanlarda asgari ücretin yedi katı,
Konfederasyonda Genel başkana asgari ücretin on katı,
b) Yönetim kurulu başkan vekillerine; (a) bendinde belirtilen miktarların 2/4'ü,
c) Denetim kurulu üyelerine; (a) bendinde belirtilen ücretlerin 1/4'ü,
d) Disiplin kurulu üyelerine; (a) bendinde belirtilen ücretlerin 1/4'ü,
Aylık ücret,
e) Aylık ücret almayan yönetim kurulu üyelerine katıldıkları toplantı başına (a)
bendinde belirtilen ücretlerin 1/5'i huzur hakkı,
Alırlar. Bu ücretler brüt asgari ücret üzerinden net olarak ödenir.
Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının yetkili organ üyelerinin yurt içi harcırahları,
asgari ücretin 1/5'inden, yurt dışı harcırahları ise en yüksek Devlet memuruna ödenen günlük
harcırahtan fazla olamaz.
Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarında birden fazla organda görevli olanlar, bu
görevlerine ait ücretlerden yüksek olanı alırlar. Organ üyeleri, meslek kuruluşları iştiraklerinden
en fazla birinden ücret alabilirler.
Aylık ücret alanlara huzur hakkı ödenmez.
Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşları personelinin işe alınmalarına ve ücretlerinin
belirlenmesine yönetim kurulu karar verir.
Genel sekreterler
Madde 57- Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının işlemlerini, mevzuat, ana
sözleşmeleri ve yönetim kurulu kararları doğrultusunda yürütmekle görevli bir genel sekreter
bulunur. Genel sekreterler birden fazla esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşunda görev
yapamazlar. Genel sekreter yönetim kurulu toplantılarına katılır, ancak oy kullanamaz. İhtiyaç
duyulması halinde onbinden fazla üyesi olan odalar ile birlik ve federasyonlarda bir,
Konfederasyonda üç genel sekreter yardımcısı çalıştırılabilir.
Giderler, başkan veya vekili ile genel sekreterin ortak imzasıyla yapılır. Esnaf ve
sanatkârlar meslek kuruluşları adına yazılacak yazılar da aynı şekilde imzalanır. Ancak, yönetim
kurulu kuruluş içi konularda genel sekretere tek başına imza yetkisi verebilir. Konfederasyon
genel sekreteri, yönetim kurulunun izni ile harcama yetkisi dahil, görev ve yetkilerinden bir
bölümünü her yıl başında yeniden tespit edilmek kaydıyla yardımcılarına devredebilir.
Genel sekreterin atanması, terfi, cezalandırılması ve görevine son verilmesi yönetim
kurulu kararı ile yapılır. Yönetim ve denetim kurulu üyeleri ve bunların eşleri, çocukları ve
çocuklarının eşleri genel sekreter olarak atanamaz. Genel sekreterin tezkiye amiri ise ilgili
meslek kuruluşunun başkanıdır.
Genel sekreter, personelin birinci tezkiye amiri olup personelin atanma, terfi,
cezalandırma ve işten uzaklaştırma işlemleri teklifi üzerine yönetim kurulunca yapılır.
Birlik genel sekreterleri birliğe üye odaların genel sekreterleri ile temmuz ve aralık
aylarında, birlik başkanının gözetiminde yılda en az iki defa eğitim ve değerlendirme toplantısı
yaparlar.
Genel sekreter ve genel sekreter yardımcısı olarak atanacakların 657 sayılı Devlet
Memurları Kanununun 48 inci maddesindeki genel şartları taşımaları gerekli olup; bu şartları
taşımayanlar, genel sekreter ve genel sekreter yardımcısı olarak atanamaz. Bu şartları
taşımadıkları sonradan anlaşılanların ise görevlerine son verilir.
Birlik ve federasyon genel sekreter ve yardımcılarının en az iki yıllık yüksek okul
mezunu olmaları, oda genel sekreter ve yardımcılarının en az lise ve dengi okul mezunu olması,
Konfederasyon genel sekreteri ve yardımcılarının ise, üniversitelerin işletme, iktisat, hukuk,
siyasal bilgiler, iktisadi ve idari bilimler fakülteleri mezunu veya muadili bir alanda yüksek
tahsil yapmış olması şarttır. Genel sekreterlerin iktisadi ve idari sahada tatbiki bilgi ve tecrübe
sahibi olmaları ile yabancı dil bilmeleri tercih sebebidir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Denetim, Kullanılacak Defterler, Aidatlar ve Belge Ücretleri, Ücret Tarifeleri
Denetim
Madde 58- Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşları ile sicil işlemleri Bakanlık gözetim
ve denetimine tabidir.
Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının ilgili personeli ile organlarında görevli
üyeleri, Bakanlık denetim elemanlarının talebi üzerine kuruluşa ait her türlü evrak, defter ve
kayıtları göstermeye veya vermeye, para ve diğer varlıkların sayılmasına müsaade etmeye,
denetim ve incelemeleri için yardımda bulunmaya ve çalışmalarını yapabilecekleri uygun bir
yer tahsis etmeye mecburdurlar.
Bu yükümlülükleri yerine getirmeyen veya 59 uncu maddede belirtilen suçlardan dolayı
haklarında kovuşturmaya başlanan ve görevi başında kalması denetim ve soruşturmanın
yapılması bakımından sakıncalı görülen esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının personeli
Bakanlık denetim elemanlarınca doğrudan görevden uzaklaştırılabilir. Organ üyelerinin
görevden uzaklaştırılmaları ise denetim elemanlarının teklifisonucu Bakanlık veya Cumhuriyet
Savcılığı tarafından yetkili asliye hukuk mahkemesinde açılan dava üzerine mahkemece bir ay
içinde basit usulde yargılama yapılarak karara bağlanır. Mahkeme dava sonucunu Bakanlık,
ilgili oda ve üst kuruluşa bildirir.
Görevden uzaklaştırılanlar hakkında kovuşturmaya yer olmadığı kararı verildiği ya da
mahkumiyet kararı verilmediği takdirde,4
bu kimseler tekrar görevlerine dönerler ve bunların
görevden uzak kaldıkları devreye ait ücretleri yasal faizleri ile birlikte, mensup oldukları
kuruluşlarca tam olarak ödenir. Denetim sonucunda düzenlenen evrakın(3)
denetim elemanı
tarafından o yerin Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilmesi üzerine Bakanlık davada müdahil
sıfatını kazanır.(3)
Odaların sadece üye kayıtları ve belgeleri, sigortalılık yönünden gerektiğinde Esnaf ve
Sanatkârlar ve Diğer Bağımsız Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kurumu denetim elemanları
tarafından denetlenebilir.
Cezai takibat
Madde 59- Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının yetkili organlarının üyeleri ve
genel sekreterleri ile personeli, görevlerini yerine getirirken görevleriyle ilgili suç teşkil eden
fiil ve hareketlerinden ve özellikle bu kuruluşların paraları ile para hükmündeki evrak, senet ve
diğer malları aleyhine, bilanço, kesin hesap, rapor, diğer her çeşit evrak ve defterleri üzerinde
suç işledikleri takdirde, bu suçlardan dolayı, adli olarak kamu görevlileri gibi ceza görürler.
4
23/1/2008 tarihli ve 5728 sayılı Kanunun 574 üncü maddesiyle bu fıkrada yer alan “takipsizlik veya
beraat kararlarının verilmesi halinde” ibaresi “kovuşturmaya yer olmadığı kararı verildiği ya da
mahkumiyet kararı verilmediği takdirde,”; “soruşturma evrakının” ibaresi “evrakın” olarak
değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.
Kullanılacak beyanname, defter ve makbuzlar
Madde 60- Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarında kullanılacak defter, belge,
beyanname, makbuz ve fişler şunlardır:
a) Üye kayıt defteri.
b) Üye kayıt beyannamesi.
c) Genel kurul karar defteri.
d) Başkanlar kurulu karar defteri.
e) Yönetim kurulu karar defteri.
f) Denetim kurulu karar defteri.
g) Disiplin kurulu karar defteri.
h) Gelenek ve teamül defteri.
ı) Demirbaş defteri.
j) Gelen ve giden evrak kayıt defteri.
k) Mevzuata uygun muhasebe defterleri.
l) Kasa defteri.
m) Gelir ve gider defteri.
n) Kıymetli evrak defteri.
o) Gelir ve gider makbuzu.
p) Tahsil ve tediye fişi.
r) Hizmetin gerektirdiği diğer defter ve belgeler.
Bu Kanuna tabi meslek kuruluşlarında kullanılacak defter, beyanname, makbuz, fiş ve
belgeler ile oda üyelerinin mesleklerinin icrası nedeniyle resmî kurum ve kuruluşlara
verecekleri belgelerin basım ve dağıtımında Konfederasyon yetkilidir. Bu belgelerden Bakanlık
e-esnaf ve sanatkâr veri tabanından elektronik ortamda düzenlenenlerinin bedeli, bunu
düzenleyen esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşunca Konfederasyona ödenir.
Defter, beyanname, makbuz, fiş ve diğer belgeleri yetkisiz olarak basan, bastıran,
dağıtan, değişik yollardan çoğaltan ve kullananlar bu fiillerinden dolayı Konfederasyonun ilgili
Cumhuriyet savcılıklarına başvurusu üzerine, genel hükümler çerçevesinde sorumlu olurlar.
Kayıt ücreti, aidat, katılma payı, düzenlenecek belge ve hizmet ücretleri
Madde 61- Üyelerin odalara, odaların birlik ve federasyonlara, birlik ve federasyonların
Konfederasyona ödeyeceği kayıt ücreti, yıllık aidat ve katılma payları ile esnaf ve sanatkârlar
meslek kuruluşlarının düzenledikleri belge ve yaptıkları hizmet karşılığı ücretler şunlardır:
a) Üyenin sicile ilk kayıt yapılması sırasında ödeyeceği kayıt ücreti, asgari ücretin onda
birinden az, yarısından fazla olamaz. Kayıt ücreti, esnaf ve sanatkârların sicil kaydı esnasında
sicil müdürlüğü tarafından tahsil edilir; kayıt ücretinin yarısı sicil ihtiyacında kullanılmak üzere
birlik adına açılacak banka hesabına, diğer yarısı ise ilgili odanın banka hesabına aktarılır.
b) Üyenin odaya ödeyeceği yıllık aidat, asgari ücretin onda birinden az, yarısından fazla
olamaz. Kayıt ücretinin alındığı yıl için ayrıca yıllık aidat alınmaz.
c) Odaların birlik ve üyesi oldukları federasyonlara, birlik ve federasyonların
Konfederasyona ödeyecekleri kayıt ücreti, asgari ücretin yarısından az, tamamından fazla olamaz.
d) Odaların birlik ve üyesi oldukları federasyonlara, birlik ve federasyonların
Konfederasyona, her yıl ödeyecekleri katılma payı, ödemeyi yapacak esnaf ve sanatkârlar
meslek kuruluşunun bir önceki yıl gayri safi gelirlerinin % 3'üdür. Katılma payı
hesaplamasında; bu Kanuna göre üst kuruluşlardan satın alınan evrakın maliyet bedeli ile bu
Kanun dışındaki diğer kanuni düzenlemeler nedeniyle elde edilen gelirlerin maliyet bedelleri
ve bunlar için yapılan giderler gayri safi gelirden mahsup edilir.
e) Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının düzenledikleri ve onayladıkları belgeler
ile yaptıkları hizmet karşılığında alacakları ücretlerin miktar ve oranı; maktu olanlarda bu
fıkranın (a) ve (b) bentleri uyarınca belirlenecek miktarın onda birinden, nispi olanlarda ise
belgede geçen değerin binde onundan fazla olamaz.
Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşları tarafından tahsil edilen her türlü gelir, tahsilatı
yapan ilgili meslek kuruluşunun banka hesabına yatırılır.
Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşları ve sicil müdürlüğü hesabına intikal eden
paraların meslek kuruluşlarına aktarılacak miktarları, elektronik ortamda tahsil edildikleri anda
ilgili meslek kuruluşunun banka hesabına intikal ettirilir.
Kayıt ücreti kayıt esnasında, yıllık aidat nisan ve ekim aylarında iki eşit taksitte ödenir.
Oda kaydını sildiren üyelerin aidatı üye kaydının silindiği ay itibarıyla alınır. Süresi içinde
ödenmeyen yıllık aidat ve katılma payları için esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşları yönetim
kurullarınca verilen kararlar ilam hükmünde olup icra dairelerince yerine getirilir. Gecikme
zammı, yıllık aidatın ve katılma payının bir mislini geçemez.
Yıllık aidatlarını ödemeyen üyelere, ödeme yapılıncaya kadar odaca yapılacak hizmetler
ile düzenlenecek ve onanacak belgeler verilmez.
Fiyat tarifelerinin tespit şekli
Madde 62- Bu Kanuna tabi esnaf ve sanatkârlarca üretilen mal ve hizmetlerin fiyat
tarifeleri, bağlı bulundukları odalarca hazırlanır ve odanın mensubu olduğu birlik yönetim
kurulu tarafından fiyat tarifesinin sunulmasından sonra otuz gün içinde onaylanır veya
reddedilir. Onaylanan fiyat tarifesi belediye, mülki amirlik ve ilgili odaya yedi gün içerisinde
bildirilir ve bu andan itibaren yürürlüğe girer. Fiyat tarifeleri, uygulanacak azami hadleri
gösterir.
Belediyeler veya o yerin en büyük mülki amiri tespit edilen bu tarifeleri uygun
bulmadıkları takdirde esnaf teşekkülü ile anlaşmaya varamazlarsa onbeş gün içinde o yerin
mülki amirinin ya da görevlendireceği yardımcısının başkanlığında, ticaret ve sanayi veya
ticaret odasından bir temsilci ile esnaf ve sanatkârlar odaları birliği temsilcisinden teşekkül
edecek bir komisyonda görüşülüp karar verilmesini isteyebilirler.
Komisyon kararları salt çoğunlukla alınır. Komisyon, tarifeleri uygun bulmadığı
takdirde tarife yürürlükten kalkar.
Komisyon kararına karşı, ilgililer yazılı bildirim tarihinden itibaren on gün içinde ticari
davaları görmeye yetkili mahkeme nezdinde itirazda bulunabilirler. Bu mahkemenin kararı
kesindir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Esnaf ve Sanatkâr ile Tacir ve Sanayiciyi Belirleme Koordinasyon Kurulu,
Mutabakat Komiteleri
Esnaf ve Sanatkâr ile Tacir ve Sanayiciyi Belirleme Koordinasyon Kurulu
Madde 63- Esnaf ve sanatkâr meslek kollarını belirlemek ve yıllık gayri safi gelirleri
ve bölgelerin özelliklerine göre esnaf ve sanatkârlar ile tacir ve sanayicinin ayrımını yapmak,
6762 sayılı Türk Ticaret Kanununun 1463 üncü maddesinde Bakanlar Kurulunca çıkarılması
öngörülen karar taslağını hazırlayarak Bakanlığa sunmak üzere; Bakanlık Müsteşarı veya ilgili
müsteşar yardımcısının başkanlığında, Bakanlık, Maliye, Millî Eğitim, Çalışma ve Sosyal
Güvenlik bakanlıklarının ilgili genel müdürleri ile Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığının
bir temsilcisi ile Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğini temsilen katılan bir temsilci ve
Konfederasyonu temsilen katılan bir temsilciden oluşan Esnaf ve Sanatkâr ile Tacir ve
Sanayiciyi Belirleme Koordinasyon Kurulu kurulmuştur. Kurulun sekretarya hizmetleri Genel
Müdürlük tarafından yürütülür.
Mutabakat komiteleri
Madde 64- Bu Kanuna tabi odalar arasında veya bu odalar ile Türkiye Odalar ve
Borsalar Birliği bünyesindeki odalar arasında üye kayıt zorunluluğu bakımından çıkacak
anlaşmazlıkları çözümlemek üzere il ve ilçelerde mutabakat komiteleri kurulur. Bu komiteler
anlaşmazlıkları, Esnaf ve Sanatkâr ile Tacir ve Sanayiciyi Belirleme Koordinasyon Kurulunun
belirleyeceği esaslar dahilinde çözüme kavuştururlar.
Mutabakat komiteleri;
a) Bu Kanuna tabi odalar arasında üye kayıt zorunluluğu bakımından çıkacak
anlaşmazlıkları çözümlemek üzere, İl ve ilçelerde mülkî amirin başkanlığında ilgili odaların ve
birliğin birer temsilcisinden oluşur, oyların eşitliği halinde başkanın oyu iki sayılır.
b) Bu Kanuna tabi odalar ile Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği bünyesindeki odalar
arasında üye kayıt zorunluluğu bakımından çıkacak anlaşmazlıkları çözümlemek üzere, il ve
ilçelerde mülki amirin başkanlığında illerde birlik, ilçelerde ilgili oda ile ticaret veya ticaret ve
sanayi odalarının birer temsilcisinden oluşur.
Komite kararlarına karşı ilgililer tarafından on gün içinde yetkili Asliye Hukuk
Mahkemesine itiraz edilebilir. Mahkemenin kararı kesindir. Kesinleşen mahkeme kararı
üzerine ilgili sicil müdürlükleri kayıtlarında gerekli işlemi yapmak zorundadırlar.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Muafiyetler ve Listeler
Muafiyetler
Madde 65- Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının, kuruluş amaçlarını
gerçekleştirmek ve bu amaçlarına uygun olarak kullanılmak üzere iktisap ettikleri ve edecekleri
gayrimenkuller ile bu kuruluşların görevleri dolayısıyla elde ettikleri gelirler, katma değer
vergisi ve emlak vergisi hariç her türlü vergi, resim ve harçtan müstesnadır.
Listeler
Madde 66- Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının olağan ve olağanüstü genel kurul
toplantılarına katılacak üyeleri belirleyen ve seçim kuruluna verilecek olan genel kurul
toplantısına katılacaklar listesi, Maliye Bakanlığı ile Konfederasyonun görüşü alınarak
Bakanlıkça belirlenen ücret karşılığında ilgili esnaf ve sanatkâr meslek kuruluşu tarafından
Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanından temin edilir. Tahsil edilen ücret tutarları bütçeye
gelir kaydedilir.
DÖRDÜNCÜ KISIM
Esnaf ve Sanatkârlar Sicili
Sicil teşkilatı ve personeli
Madde 67- Esnaf ve sanatkârların sicillerinin, sağlıklı ve güvenli bir şekilde Bakanlık
e-esnaf ve sanatkâr veri tabanında tutulması ve yayınlanmasını teminen ticaret davalarına bakan
asliye hukuk mahkemeleri gözetiminde ve kurulu bulunduğu il idari sınırları içerisinde
çalışmak üzere birlik bünyesinde ayrı bir birim olarak Esnaf ve Sanatkâr Sicil Müdürlüğü
kurulur. Sicilin personel ücretleri ve diğer giderleri birlik tarafından karşılanır.
Sicil işlemleri birlik yönetim kurulunun teklif edeceği aday veya adaylar arasından
Bakanlık tarafından onaylanacak sicil müdürleri tarafından yürütülür. Sicil müdürlerinin en az
ön lisans diplomasına sahip olmaları ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 48 inci
maddesindeki genel şartları haiz bulunmaları gereklidir. Gerek görülmesi halinde en az lise
mezunu olmak kaydı ile sicil müdürüne yardımcı olacak personelin ataması birlik yönetim
kurulunca yapılır ve Bakanlığa bilgi verilir. Sicil müdürlerinin ve personelinin görevden
alınmaları atanmalarındaki usule tabidir.
Bakanlık, sicil müdürlerinin ve diğer sicil personelinin işlemlerini her zaman
denetlemeye ve görevden alınmasını ilgili birlik yönetim kurulundan istemek de dahil olmak
üzere gerekli tedbirleri almaya yetkilidir.
Sicil müdürleri, sicil kayıtlarını mevzuata ve gerçeklere uygun olarak tutmak ve
izlemekle görevli ve sorumludur. Sicil kayıtları üzerinde suç işledikleri belirlenen sicil teşkilatı
personeli hakkında bu suçlarından ve diğer mevzuata aykırı işlemlerinden dolayı kamu
görevlileri hakkındaki cezalar uygulanır.
Türk Ticaret Kanununun, ticaret siciline ilişkin 26 ila 40 ıncı maddelerinin bu Kanuna
aykırı olmayan hükümleri Esnaf ve Sanatkâr Sicil Müdürlüğü hakkında da uygulanır.
Sicile kayıt mecburiyeti ve sicil işlemleri
Madde 68- Bu Kanun kapsamındaki esnaf ve sanatkârlar, yanlarında çalışanlar hariç,
çalışmaya başladıkları tarihten itibaren durumlarını otuz gün içinde bağlı bulundukları sicile
tescil ve Sicil Gazetesinde ilan ettirmekle yükümlüdürler. Bu yükümlülüğü yerine getirmediği
tespit edilenler birlik tarafından ruhsat vermekle yetkili ilgili kurum ve kuruluşlara bildirilir.
İlgili kurum ve kuruluşlar, sicil kaydı yapılana kadar bunların faaliyetlerini durdurur. (Değişik
son cümle: 14/1/2015-6585/21 md.) Sicil ve oda tarafından, esnaf ve sanatkârlardan kayıt
sırasında 5/6/1986 tarihli ve 3308 sayılı Meslekî Eğitim Kanununda öngörülen ustalık belgesi
veya muadili belgeler istenmez.
Esnaf ve sanatkârların sicile kayıtlarında, kendilerinin vergi mükellefi ya da vergiden
muaf olduklarının belgelenmesi istenir.
Esnaf ve sanatkârların meslekî faaliyette bulunabilmeleri ve ilgili odaya kaydedilmeleri
için sicile kayıtları şarttır ve sicile her bir meslek için ayrı kayıt yapılması gereklidir. Sicile
kaydı yapılan esnaf ve sanatkârların ilgili odaya kayıt için bilgilerinin gönderilmesi, sicil
tarafından elektronik ortamda Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanında gerçekleştirilir.
Esnaf ve sanatkârlar kayıt beyannamelerindeki hususlarda meydana gelen değişiklikleri en geç
otuz gün içinde sicile bildirmek zorundadırlar.
Esnaf ve sanatkâr siciline kayıtlı iken, daha sonraki yıllarda yıllık alış veya satış tutarları
ya da gayri safi iş hasılatı, esnaf ve sanatkâr sayılma hadlerini aşanlar kendileri istemedikçe
ticaret siciline ve dolayısıyla Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği bünyesindeki odalara kayda
zorlanamazlar. Ancak, yıllık alış veya satış tutarları ya da gayri safi iş hasılatı, esnaf ve sanatkâr
sayılma hadlerinin altı katını aşanların kayıtları, sicil marifetiyle ticaret siciline aktarılır.
Tescili gerektiren olay veya işlemlerin tamamen veya kısmen sona ermesi veya ortadan
kalkması halinde sicildeki kayıt ilgilinin talebi üzerine kısmen veya tamamen silinir.
Sicil müdürü tarafından öldüğü belirlenen ve varisleri tespit edilemeyen esnaf ve
sanatkârların sicil kayıtlarının silinmesi ve bu hususun Sicil Gazetesinde ilanı doğrudan ve
ücretsiz olarak yapılır. Bu durumdaki işlemlerden 492 sayılı Harçlar Kanununda belirtilen
harçlar tahsil edilmez.
Sicil işlemleri, sicil müdürleri ve personeli tarafından elektronik ortamda Bakanlık eesnaf ve sanatkâr veri tabanında gerçekleştirilir.
Kayıt ve tescil harcı
Madde 69- Esnaf ve sanatkârların sicile kayıt ve tescil harçlarının tutarı 492 sayılı
Harçlar Kanununun Ticaret Sicili Harçları hükümlerine göre hesap edilecek harcın yarısıdır.
(Değişik ikinci cümle: 28/3/2007-5615/29 md.) Alınan bu harcın red ve iadeler düşüldükten
sonra kalan tutarının yüzde 25’i ilgili birliğe gelir kaydedilmek üzere aktarılır.
Sicil Gazetesi
Madde 70- Sicile kayıt edilen ve ilanı gereken hususlar, Bakanlığın gözetim ve denetimi
altında Konfederasyon tarafından Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanı kullanılarak
elektronik ortamda Türkiye Esnaf ve Sanatkârlar Sicil Gazetesinde yayınlanır.
Sicil Gazetesinin çıkarılmasına ilişkin esasları tespit, yayım işlerini sevk ve idare etmek
ve Bakanlık ile Konfederasyon arasındaki çalışmaları koordine etmek üzere; Esnaf, Sanatkârlar
ve Kooperatifçilik Genel Müdürü başkanlığında, Esnaf, Sanatkârlar ve Kooperatifçilik Genel
Müdürlüğünde görevli en fazla üç genel müdür yardımcısı ile Konfederasyon genel sekreteri,
genelsekreter yardımcısı ve Sicil Gazetesi müdüründen oluşan Sicil Gazetesi komitesi kurulur.5
Sicil Gazetesinde yayınlanacak ilan ücretleri Sicil Gazetesi komitesinin teklifi ve
Bakanlığın onayı ile yürürlüğe girecek bir tarife ile belirlenir. Sicil Gazetesi ilan ücretleri sicil
tarafından elektronik ortamda tahsil edilir ve Sicil Gazetesi hesabına elektronik ortamda
aktarılır.
BEŞİNCİ KISIM
Eğitim
Eğitimin kapsamı, pratik meslek eğitimi ve denetimi
Madde 71- Bu Kanunun meslekî eğitime ilişkin hükümleri ile 3308 sayılı Meslekî
Eğitim Kanununun esnaf ve sanatkâr kesimindeki pratik meslek eğitimini düzenleyen
hükümleri Bakanlık, Millî Eğitim Bakanlığı ve Konfederasyonun işbirliği ile bütünlük içinde
yürütülür. Esnaf ve sanatkârların meslekî eğitimleri, esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşları ile
Millî Eğitim Bakanlığı Çıraklık ve Yaygın Eğitim Genel Müdürlüğü tarafından ortaklaşa
planlanır, yürütülür, değerlendirilir ve denetlenir.
Eğitimin organizasyonu
Madde 72- Bu Kanunda ve 3308 sayılı Meslekî Eğitim Kanununda belirlenen amaçlar
doğrultusunda esnaf ve sanatkârlar ile yanlarında çalışan çırak ve kalfaların, pratik meslek
eğitimini gerçekleştirmek, her kademedeki esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının asli
görevidir.
Esnaf ve sanatkârlar ile yanlarında çalışan çırak ve kalfaların, meslekî eğitimlerini
organize etmek için esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının bünyesinde birer meslekî eğitim
danışmanlığı birimi kurulur.
Meslek Eğitimi Fonu
Madde 73- Esnaf ve sanatkârların her türlü meslek eğitimi faaliyetini gerçekleştirmek
ve desteklemek amacıyla Konfederasyon bünyesinde Meslek Eğitimi Fonu kurulur.
Fonun kaynakları;
a) Konfederasyon bütçesine her yıl bu amaçla konacak ödenekler,
b) Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının eğitim bütçelerinden ödeyecekleri paylar,
5
4/11/2021 tarihli ve 7341 sayılı Kanunun 11 inci maddesiyle bu fıkrada yer alan “Bakanlık
Müsteşarının başkanlığında, ilgili müsteşar yardımcısı, Esnaf ve Sanatkârlar Genel Müdürü ve genel
müdür yardımcıları” ibaresi “Esnaf, Sanatkârlar ve Kooperatifçilik Genel Müdürü başkanlığında,
Esnaf, Sanatkârlar ve Kooperatifçilik Genel Müdürlüğünde görevli en fazla üç genel müdür yardımcısı”
şeklinde değiştirilmiştir.
c) Yapılacak bağışlar ve diğer gelirlerden,
Oluşur.
Fonda toplanan kaynak, sadece esnaf ve sanatkâr kesimine yönelik yapılacak meslekî
eğitim ile bu eğitimin geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması amacıyla kullanılır.
Meslek eğitiminin finansmanı
Madde 74- Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşları bu Kanunda belirtilen meslek
eğitimine ilişkin görevleri yerine getirmek için, katılma paylarının hesaplanmasında kullanılan
yöntem esas alınarak, yıllık gayri safi gelirlerinin % 5'ini ayırmak suretiyle eğitim bütçesi
yapmak zorundadırlar.
Odalar ayırdıkları bu payın beşte birini birliğe, beşte birini varsa federasyona, beşte
birini Konfederasyon bünyesindeki Meslek Eğitimi Fonuna, hesap yılını takip eden mart ayı
sonuna kadar öderler. Geri kalan miktarı da kendileri meslekî eğitim için kullanırlar. Birlik ve
federasyonlar ayırdıkları bu payın beşte birini Konfederasyon bünyesindeki Meslek Eğitimi
Fonuna öderler, geri kalan miktarı da kendileri meslekî eğitim için kullanırlar. Konfederasyon
ise ayırdığı payın tamamını Fona aktarır.
ALTINCI KISIM
Yönetmelikler, Geçici ve Son Hükümler
Yönetmelikler
Madde 75- Bu Kanunun;
a) 4 üncü maddesindeki karma odalarda kurulacak meslek komitelerinin kuruluşu ile
çalışma usul ve esasları Konfederasyon tarafından,
b) 47 nci maddesindeki, Bakanlık temsilcisinin veya hükümet komiserinin
görevlendirilmesi, görev ve yetkileri ile bunlara ödenecek ücretler Bakanlık tarafından,
c) 49 uncu maddesinde belirtilen genel kurullarda oy verme işleminin elektronik
ortamda yapılması ile ilgili usul ve esaslar Bakanlık tarafından,
d) 60 ıncı maddesindeki, esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarınca kullanılacak defter
ve makbuzlar ile faaliyet konularına ve mevzuata uygun nitelikte muamelat, muhasebe,
personel işlemlerinin usul ve esasları Konfederasyon tarafından,
e) 61 inci maddesindeki, kayıt ücretleri ve yıllık aidatlar ile esnaf ve sanatkârlar meslek
kuruluşlarının düzenleyecekleri belgeler ve yaptıkları hizmet karşılığında anılan maddede
belirtilen hadler içinde kalmak kaydıyla iller ve meslek gruplarının özellikleri dikkate alınarak
belirlenecek tarifelere göre tahsil edecekleri ücretler Konfederasyon tarafından,
f) 62 nci maddesindeki, fiyat tarifelerinin düzenleme usul ve esaslarının tayin ve tespiti
Konfederasyon tarafından,
g) 63 üncü maddesindeki, Esnaf ve Sanatkâr ile Tacir ve Sanayiciyi Belirleme
Koordinasyon Kurulunun çalışma usul ve esasları Bakanlık tarafından,
h) 67, 68 ve 69 uncu maddelerinde yer alan, sicil işlemlerinin nasıl yürütüleceği, defter
ve kayıtların ne şekilde tutulacağı, hangi hususların tescil ve ilan edileceği; resen kayıt ve terkin
işlemleri, sicilin denetimi, sicil memurlarına itiraz yolları, sicil personelinin nitelikleri,
sorumluluğu Bakanlık tarafından,
ı) 70 inci maddesindeki, Sicil Gazetesinin çıkarılması ve idare şekli, giderlerinin
karşılanması, gelirlerinin tahsili ve sarfı, ilan ve ücret tarifesi, kayıtlarının tutulması, muamelat
ve muhasebe işlemlerinin yürütülmesi usul ve esasları ile Sicil Gazetesi komitesi üyelerine Sicil
Gazetesi gelirlerinden karşılanmak ve net aylık miktarı asgari ücret tutarını geçmemek üzere
ödenecek huzur hakları Bakanlık tarafından,
j) 71, 72 ve 73 üncü maddelerinde yer alan pratik eğitimin verileceği iş yerleri ve
bunların denetimine ilişkin hükümlerinin usul ve esasları ve 3308 sayılı Meslekî Eğitim
Kanununun uygulanmasında henüz kapsam içine alınmamış il ve meslek dallarında yapılacak
uygulama ve verilecek belgeler ile Meslek Eğitimi Fonunun yönetimi ve fon kaynaklarının
kullanımı Konfederasyon tarafından,
Üç ay içerisinde çıkarılacak yönetmeliklerle düzenlenir. Konfederasyon tarafından
hazırlanması öngörülen yönetmelikler Bakanlık onayı ile yürürlüğe konulur.
Bu Kanunun 4, 16, 26 ve 34 üncü maddelerinde öngörülen örnek ana sözleşmeler
Bakanlıkça altı ay içinde hazırlanır.
Yürürlükten kaldırılan hükümler ile atıflar
Madde 76- 17.7.1964 tarihli ve 507 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Kanunu yürürlükten
kaldırılmıştır. Diğer kanunlarda, 507 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Kanununa yapılmış olan atıflar
bu Kanuna yapılmış sayılır.
Ek Madde 1- (Ek:21/11/2018-7152/2 md.)
(İptal birinci fıkra: Anayasa Mahkemesi’nin 11/4/2019 tarihli ve E.: 2019/6, K.:
2019/25 sayılı Kararı ile.)
(İptal ikinci fıkra: Anayasa Mahkemesi’nin 11/4/2019 tarihli ve E.: 2019/6, K.:
2019/25 sayılı Kararı ile.)
Geçici Madde 1- Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce kurulmuş bulunan oda,
birlik, federasyon ve Konfederasyonun tüzel kişilikleri bu Kanunda öngörülen şartları yerine
getirmeleri kaydıyla devam eder.
Geçici Madde 2- Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce olağan ve olağanüstü
genel kurullarını yapmış ve yapmamış olan esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşları, olağan
genel kurul toplantılarını ve seçimlerini 2005 yılında olmak üzere; odalar ekim ayında, birlikler
ve federasyonlar kasım ayında, Konfederasyon aralık ayında, bu Kanuna göre yeniden yaparlar.
Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının halen görevde olan yetkili kurulları, bu Kanuna göre
2005 yılında yapılacak olağan genel kurul ve seçimlere kadar olan görev sürelerini mevcut
durumları ile tamamlarlar. Bu Kanunun yürürlüğe girmesinden sonra esnaf ve sanatkârlar
meslek kuruluşlarının yapılacak olağanüstü genel kurulları ve seçimleri bu Kanuna göre yapılır
ve yetkili organlar bu Kanuna göre teşekkül ettirilir.
Geçici Madde 3- 15.8.2005 tarihine kadar, mevcut esnaf ve sanatkârlar odalarına kayıtlı
üyelerin üyelik nitelikleri bu Kanunun 7 nci maddesinde belirtilen şartlara uygun olarak
yönetim kurulu tarafından güncelleştirilir.
Sicile kayıtlı olmayıp odaya kayıtlı üyelerle, odaya kayıtlı olmayıp sicile kayıtlı olan
üyelerin eksik işlemleri, sicil tarafından oda ve sicil numaraları ilgili odayla irtibatlı olarak
verilerek tamamlanır. Ayrıca, odalar; üyelerine ilişkin bilgilerin Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr
veri tabanında güncelleştirilmesini 15.8.2005 tarihine kadar, tamamlamak zorundadırlar.
Üyeler de bu süre içinde eksik bilgilerini odaya ulaştırmak mecburiyetindedirler. Bu çalışmalar
sonucunda vefat ettiği, emekli olarak veya başka bir nedenle mesleğini icra etmekten vazgeçtiği
tespit edilen üyelerin bilgilerini havi listeler oda yönetim kurulunca sicile bildirilir ve bu
kişilerin sicil ve oda kayıtları silinir. Bu şekilde yapılan terkin işleminden harç alınmaz ve Sicil
Gazetesinde yayımı ücretsiz olarak yapılır.
Oda kayıtları bulunup esnaf ve sanatkâr sicil kayıtları olmayan üyelerin üyeliklerinin bu
yasaya uygun olarak güncellenmesini temin için üyelik niteliklerini taşımaları kaydıyla ve bir
sefere mahsus olmak üzere 15.8.2005 tarihine kadar esnaf ve sanatkâr siciline yapılacak
kayıtlarında tescil harcı ve herhangi bir masraf alınmaz ve bunların Sicil Gazetesinde ilanı
ücretsiz olarak yapılır.
Oda üyeliğine istinaden Esnaf ve Sanatkârlar ve Diğer Bağımsız Çalışanlar Sosyal
Sigortalar Kurumu üyesi olan, ancak bu Kanunun yürürlüğe girmesiyle üyelik şartlarını
taşımadıkları için oda üyelikleri sona erenlerin bu kuruma olan üyelikleri, yükümlülüklerini
yerine getirmeleri kaydıyla devam eder.
Güncelleme çalışmaları sırasında Maliye Bakanlığı, Esnaf ve Sanatkârlar ve Diğer
Bağımsız Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kurumu ve Sosyal Sigortalar Kurumu gibi kamu kurum
ve kuruluşlarının veri tabanlarından yararlanılır.
Geçici Madde 4- Bu Kanunun 16 ncı maddesinin birinci fıkrası, bu Kanunun yürürlüğe
girdiği tarihte faaliyette bulunan İstanbul Bilumum Madeni Eşya Sanatkârları Odaları Birliği
için uygulanmaz. Bu Birlikte İstanbul Esnaf ve Sanatkâr Sicil Müdürlüğüne bağlı bir sicil
müdür yardımcısı görev yapar.
Geçici Madde 5- Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren;
a) Yıllık aidatlarını, 31.12.2003 tarihine kadar ödemeyen oda üyelerinin, bu tarihten
önceki dönemlere ilişkin yıllık aidat borçları ve gecikme zamları,
b) Katılma ve eğitim paylarını, 31.12.2003 tarihine kadar ödemeyen oda, birlik ve
federasyonların, bu tarihten önceki dönemlere ait katılma ve eğitim payı borçları ve gecikme
zamları,
2004 yılına ait yıllık aidat, katılım payı ve eğitim payları asıllarının üç ay içinde
ödenmesi kaydıyla terkin olunur.
31.12.2003 tarihinden önceki dönemlere ait yıllık aidat ve gecikme zammı borcu olup
oda tarafından kanuni yollara başvurulduğu halde adresinde bulunamayan ve gayrifaal olduğu
anlaşılan üyeler oda yönetim kurulunca tespit edilerek sicil ve oda üyelik kayıtlarının silinmesi
için sicile bildirilir; bu şekilde yapılan terkin işlemlerinin Sicil Gazetesinde yayımı ücretsiz
olarak yapılır ve harç alınmaz.
Geçici Madde 6- 15.8.2005 tarihine kadar, yapılacak güncelleme çalışmalarısonucunda
aktif üye sayıları 100'den az olan odalar, Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanında
Bakanlıkça tespit edilir ve bu odalar mahkeme kararına gerek kalmaksızın kendiliğinden fesih
olmuş sayılırlar ve durum Bakanlık tarafından ilgili birliğe bildirilir. Bu odalar hakkında ilgili
birlik tarafından bu Kanunun 15 inci maddesinin son fıkrasındaki fesih ile ilgili hüküm
uygulanır.
Geçici Madde 7- Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte bu Kanunla yürürlükten
kaldırılan 507 sayılı Kanuna göre tesis edilmiş bulunan ajanlıklar kendiliğinden lâğvolur ve
haklarında bu Kanunun 15 inci maddesinin son fıkrasındaki fesih ile ilgili hüküm uygulanır.
Ajanlık üyeleri 15.8.2005 tarihine kadar, sicil tarafından bu Kanunun 6 ncı maddesinde
belirtilen esaslar dahilinde ilgili odalara devir ve kayıt edilir. Bu işlem için üyelerden herhangi
bir ücret alınmaz. Bu ajanlıkların üye kayıt defterleri bağlı olduğu birlik tarafından muhafaza
edilir.
Geçici Madde 8- Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte bu Kanunla yürürlükten
kaldırılan 507 sayılı Kanuna göre büyükşehir statüsündeki illerin il merkezlerine dahil ilçelerde
kurulmuş olan odalar ile daha sonra büyükşehire dahil edilen ilçelerde kurulmuş odalar mevcut
üyelerini muhafaza ederler. Ancak, daha sonra yapılacak yeni üyelik kayıtlarında bu odaların
çalışma bölgesinde faaliyet gösteren esnaf ve sanatkârlar isteklerine göre bu odalara veya
büyükşehir sınırları içinde kurulu bulunan ilgili odaya sicil tarafından kaydedilir.
Geçici Madde 9- Sicil Gazetesinin elektronik ortamda yayımlanmaya başlanmasından
önce yayınlanmış nüshaları Bakanlık ve Konfederasyonun gözetim ve işbirliğinde elektronik
ortama aktarılır.
Geçici Madde 10- Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce genel sekreter, genel
sekreter yardımcısı ve sicil memuru olarak atanmış olanlarda bu Kanunda belirtilen nitelikler
aranmaz; sicil memurları sicil müdürü olarak atanmış sayılır.
Geçici Madde 11- Bu Kanunda öngörülen yönetmelikler çıkarılıncaya kadar mevcut
yönetmeliklerin bu Kanuna aykırı olmayan hükümlerinin uygulanmasına devam olunur.
Geçici Madde 12- Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte ilçelerde kurulu bulunan ve
üye sayıları 100’den aşağı olan odaların, toplam üye sayıları 100’den aşağı olmaması şartıyla
2005 yılı Ekim ayında yapacakları genel kurulları öncesinde müşterek genel kurullarını yaparak
birleşmeleri halinde karma oda olarak devam ederler.
Geçici Madde 13- (Ek: 10/9/2014-6552/78 md.)
Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce ödenmesi gerektiği hâlde ödenmemiş olan,
bu Kanun hükümlerine göre esnaf ve sanatkârların üyesi oldukları odalara aidat borçları ile
odaların birlik ve üyesi oldukları federasyonlara, birlik ve federasyonların Konfederasyona olan
katılma payı borçları asıllarının ödenmemiş kısmının tamamı ile bunlara bağlı faiz, gecikme
faizi, gecikme zammı gibi ferî alacaklar yerine bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihe kadar YİÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın; birinci taksiti bu maddenin
yürürlüğe girdiği tarihi takip eden üçüncü ayın sonuna kadar, kalanı üçer aylık dönemler hâlinde
sekiz eşit taksitte ödemeleri hâlinde, bu alacaklara uygulanan faiz, gecikme faizi, gecikme
zammı gibi ferî alacakların ve borç asıllarının bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce
kısmen veya tamamen ödenmiş olması hâlinde ise ödenmiş borç asıllarına isabet eden faiz,
gecikme faizi, gecikme zammı gibi ferî alacakların tahsilinden vazgeçilir.
Ödenmesi gereken toplam tutarın birinci taksit ödeme süresi içinde ödenmesi hâlinde,
ödenmesi gereken tutardan %10 oranında indirim yapılır.
Bu madde hükmünden yararlanılabilmesi için bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihi
izleyen ikinci ayın sonuna kadar alacaklı birime başvurulması şarttır. Madde kapsamında
ödenmesi gereken tutarların maddede öngörülen süre ve şekilde kısmen veya tamamen
ödenmemesi hâlinde, ödenmemiş alacak asılları ile bunlara ilişkin faiz, gecikme faizi, gecikme
zammı gibi ferî alacaklar ilgili mevzuat hükümlerine göre tahsil edilir.
Bu madde hükmünden yararlanmak isteyen borçluların maddede belirtilen şartları
yerine getirmelerinin yanı sıra dava açmamaları, açılmış davalardan vazgeçmeleri ve kanun
yollarına başvurmamaları şarttır. Bu kapsamda tamamı ödenen alacaklara ilişkin yargılama
giderleri ile icra masrafları ve vekâlet ücretleri karşılıklı olarak talep edilmez.
Bu maddede geçen, Yİ-ÜFE aylık değişim oranları tabiri, Türkiye İstatistik Kurumunun
her ay için belirlediği 31/12/2004 tarihine kadar toptan eşya fiyatları endeksi (TEFE) aylık
değişim oranlarını, 1/1/2005 tarihinden itibaren üretici fiyatları endeksi (ÜFE) aylık değişim
oranlarını, 1/1/2014 tarihinden itibaren yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) aylık değişim
oranlarını ifade eder. Bu madde hükümlerine göre ödenecek alacaklara bu Kanunun
yayımlandığı ay için uygulanması gereken Yİ-ÜFE aylık değişim oranı olarak, bu Kanunun
yayımlandığı tarihten bir önceki ay için belirlenen Yİ-ÜFE aylık değişim oranı esas alınır.
Yürürlük
Madde 77- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 78- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
5362 SAYILI KANUNA EK VE DEĞİŞİKLİK GETİREN MEVZUATIN VEYA
ANAYASA MAHKEMESİ İPTAL KARARLARININ YÜRÜRLÜĞE GİRİŞ
TARİHİNİ GÖSTERİR TABLO
Değiştiren Kanunun/
İptal Eden Anayasa
Mahkemesi Kararının
Numarası
5362 Sayılı Kanunun Değişen
veya İptal Edilen Maddeleri
Yürürlüğe Giriş Tarihi
Anayasa Mahkemesinin
30/9/2005 tarihli ve
E.: 2005/78, K.: 2005/59
sayılı Kararı
54 üncü maddesinin birinci
fıkrasının ikinci cümlesi
21/7/2006
5615
69 uncu maddesinin birinci
fıkrasının ikinci cümlesi
1/1/2007 tarihinden geçerli
olmak üzere 4/4/2007
5728 50, 58 8/2/2008
6552 Geçici Madde 13 11/9/2014
6585
68 inci maddesinin birinci
fıkrasının son cümlesi
29/1/2015
7144 6 25/5/2018
KHK/700 49
24/6/2018 tarihinde birlikte
yapılan Türkiye Büyük Millet
Meclisi ve Cumhurbaşkanlığı
seçimleri sonucunda
Cumhurbaşkanının andiçerek
göreve başladığı tarihte
(9/7/2018)
7152 Ek Madde 1 30/11/2018
Anayasa Mahkemesi’nin
11/4/2019 tarihli ve E.:
2019/6, K.: 2019/25
sayılı İptal Kararı
Ek Madde 1 30/5/2019
7341 46, 70 6/11/2021
7435 44 1/2/2023
